هند ۵۰۰ میلیون دلار برای چابهار کنار گذاشته است

دالان چابهار از نگاه اندیشکده بروکینگز

ساعت ۲۴-نخست وزیر هند، نارندرا مودی، روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور ۵۰۰ میلیون دلار برای سرمایه گذاری در جهت توسعه بندر چابهار، بندر استراتژیک و مهم ایران در جنوب این کشور، کنار گذاشته است. هدف این اقدام هند هم مشخص است: دسترسی آبی به آسیای مرکزی در عین دور زدن همسایه متخاصم هندوستان، یعنی پاکستان. این قرارداد به اندازه ای اهمیت دارد که که اندیشکده ها و نهادهای رسمی بین المللی آن را زیر نظر دارند.

به گزارش ساعت ۲۴، اعلام این سرمایه گذاری، بخشی از توافقاتی بود که مودی در سفر رسمی اش به تهران، با رییس جمهور حسن روحانی امضا کرد تا روابط اقتصادی با ایران را تقویت کند. بر اساس این توافق، هند در ساخت و راه اندازی ۲ پایانه و ۵ اسکله با قابلیت جابه جایی بار در بندر چابهار ایجاد خواهد کرد.

در اواخر روز دوشنبه هم سه کشور ایران، هند و افغانستان توافقی سه جانبه به امضا رساندند تا یک کوریدور حمل و نقل و ترانزیت میان این سه کشور، از طریق بندر چابهار ایجاد شود. مودی معتقد است این کوریدور جریانی بدون مانع از تجارت، سرمایه و تکنولوژی را در منطقه ایجاد خواهد کرد. باز شدن کوریدور چابهار، دو راه دسترسی را برای هندوستان و شریک محصور در خشکی اش، افغانستان باز خواهد کرد.

از طریق چابهار، هندوستان قادر خواهد بود به افغانستان دسترسی داشته باشد و بر عکس، افغانستان هم از طریق شبکه راه های ایران که همین حالا هم موجودند و نیز بزرگراه زرنج-دلارام که هندوستان پیش تر در ساخت آن به هندوستان کمک کرده بود، افغانستان هم به هندوستان دسترسی پیدا خواهد کرد. به این ترتیب، راه های فعلی برای ارتباط این دو کشور که در حال حاضر از طریق مناطق بی ثبات پاکستان می گذرند، دور زده خواهند شد.

مودی می گوید:«افغانستان به راهی جدید، دوستانه تر، موثرتر و مطمئن تر برای دسترسی به بقیه دنیا دسترسی پیدا خواهد کرد.»

به گزارش ساعت ۲۴، تانوی مادن، یکی از پژوهشگران اندیشکده بروکینگز در این باره به سی ان بی سی می گوید:«انگیزه اولیه هند برای امضای این توافق درباره بندر چابهار نه فقط به دلیل ویژگی های اقتصادی و استراتژیک آن، که به دلیل نگاه این کشور به اقداماتی هم بوده است که چین در پاکستان و سایر کشورهای منطقه خاورمیانه انجام می دهد.»

چین سرمایه گذاری گسترده ای برای توسعه بندر گوادر در استان بلوچستان در پاکستان کرده است، بندری که فاصله چندانی با بندر چابهار ندارد. در ماه آوریل، روزنامه سپیده دم چاپ پاکستان از قول یکی از مقامات چینی نوشته بود که بندر گوادر در پایان سال ۲۰۱۶ عملیاتی می شود و در سال ۲۰۱۷ قادر خواهد بود سالانه ۱ میلیون تن بار را جا به جا کند.

اوایل سال جاری میلادی، شی جین پینگ، رییس جمهور چین نیز در سفرهایی به ایران، عربستان سعودی و مصر، تقویت حضور این کشور در منطقه را دنبال کرده بود، حضوری که به تلاش چین برای احیای جاده ابریشم جدید هم بی ارتباط نیست.

حضور مودی، نخست وزیر هند در ایران، بخشی از برنامه این کشور برای حضور پر رنگ تر در منطقه خاورمیانه هم هست، جایی که جمعیت هندی ها هم در آن پراکنده هستند و افزون بر این می تواند شریکی مهم برای تأمین انرژی هندوستان باشد.

در سال ۲۰۱۵، مودی در سفری رسمی به امارات متحده عربی رفته بود. او در آوریل سال جاری هم به عربستان سعودی سفر کرده بود و خبرگزاری های محلی هندوستان می گویند که پیشنهاد سفر به قطر هم روی میز آقای نخست وزیر قرار دارد.

به گزارش ساعت ۲۴، برخی تحلیل گران پیش تر گفته بودند زمان بندی سفر مودی به عربستان سعودی، حرکتی استراتژیک بوده است. مودی زمانی به عربستان رفت که روابط این کشور با پاکستان به سردی گراییده بود، چرا که پاکستانی ها از اعطای کمک های نظامی به عربستان برای مقابله با حوثی ها در یمن سر باز زده بود.

با این همه، بنا به باور همین تحلیل گران، هند همچنان با چالش های بزرگی برای به دست آوردن حمایت کشورهای منطقه علیه پاکستان رو به رو است، چرا که پاکستان روابط دیرینه ای با بازیگران اصلی منطقه خاورمیانه دارد.

منبع: سی ان بی سی