لرزه بر سقف بازارهای پولی دنیا/احتمال افزایش نرخ بهره در ماه آینده در آمریکا
ساعت24-اغراق نیست اگر بگوییم بازارهای مالی دنیا چشم به سخنان «جانت یلین» رئیس «فدرال رزرو» امریکا دوختهاند تا به محض اینکه در خصوص نرخ بهره بانکی فدرال رزرو اظهار نظری بکند خود را برای نوسانات شدید در بازارهای اقتصادی جهان آماده سازند.
اکنون خانم یلین از احتمال افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در ماه آینده میلادی سخن گفته است. هنوز چند ساعت از سخنان یلین نگذشته است که ارزش داراییهای امریکا کاهش یافت، بازار سهام این کشور رشد کرد و دلار نسبت به دیگر ارزهای بینالمللی ارزش بالاتری را تجربه کرد. حال تصور کنید که با اعلام رسمی این موضع تاریخی در ژوئن که برای نخستین بار بعد از سال 2013 میلادی رخ میدهد چه تأثیراتی در بازارهای جهانی به صورت کوتاه و بلند مدت رخ خواهد داد! درک این فرآیند تأثیر کاهش یا افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بر اقتصادهای جهانی چندان کار سختی نیست. برای روشن شدن بیشتر ذکر یک مثال الزامیاست.
سرمایهگذاری را در نظر بگیرید که در بازار امریکا یک میلیون یورو وارد کرده و با تبدیل یورو به دلار از طریق خرید اوراق قرضه متوسط 15 هزار دلار سود دورهای دریافت میکند. حال با افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو میزان سودی که این سرمایه گذار دریافت میکند به حداقل 20 هزار دلار خواهد رسید. این چرخه سود برای سرمایهگذار و میلیونها سرمایهگذار دیگر جذابیت خاصی خواهد داشت و توجه به بازارهای امریکا را بشدت بالا خواهد برد. تقاضا برای تبدیل ارزهای رسمی دنیا به دلار تشدید خواهد شد و ارزش دلار در برابر دیگر ارزهای بینالمللی تقویت میشود. این چرخه، دلار را پولسازتر و مستحکم تر خواهد کرد و به تبع آن بازارهای سهام ایالات متحده را بیش از قبل فربه خواهد ساخت! با این حال تأثیری که این فرآیند در بازارهای مالی دنیا خواهد داشت بسیار وسیع خواهد بود. اگر توجه به حوزههای سرمایهگذاری در بازارهای نوظهور دنیا را که عمدتاً متعلق به کشورهای کمتر توسعه یافته هستند یک اصل کلی در فرآیند داد و ستد جهانی بویژه از 2000 به بعد بدانیم، تأثیر افزایش نرخ بهره فدرال رزرو برای این بازارها چندان مناسب نخواهد بود. مهمترین و سریعترین تأثیر در این زمینه به تغییر در جریان سرمایه مربوط میشود. با جذابیتی که افزایش نرخ بهره فدرال رزرو برای دلار و بازارهای امریکا ایجاد میکند، جریان سرمایه از بازارهای نوظهور تغییر کرده و سرمایهها به سمت بازارهای ایالات متحده گردش پیدا خواهد کرد. این موضوع در رشد این بازارها و شاخصهای کلان اقتصادی حوزههای آنها تأثیرات منفی زیادی خواهد داشت. اکثر بازارهای نوظهور دنیا نظیر بازارهای کشورهای شرق آسیا و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس از این جذابیت حوزه دلار متضرر میشوند و دلاری که اکنون پولسازتر و کم ریسکتر است، فعالیتهای اقتصادی حوزه بازارهای نوظهور دنیا را بیشتر دچار رکود
خواهد کرد.
تأثیرات افزایش نرخ بهره بر بازارهای اقتصادی دنیا
با این حال تأثیرات این افزایش نرخ بهره بر کشورهای مختلف متفاوت است. در کشورهایی چون هند به دلیل تولید بالاتر ملی و تکیه بر جریانهای سرمایه داخلی، میزان تضرر کمتر خواهد بود ولی در کشورهایی که بیشتر صادرات آنها به مواد خام و معدنی متکی است این تأثیرات منفی و ضرر آنها بیشتر خواهد بود. یک مؤلفه دیگر که باید در ادامه این روند برای بازارهای نوظهور متصور شد و میزان آسیبها را بیشتر هم خواهد کرد مربوط به رشد اقتصادی چین است. رشد اقتصادی چین در ماههای اخیر شیب کاهشی داشته و طبیعی است که با کاهش واردات مواد اولیه و واسطهای، کشورهای خام فروش را با بحرانهای فزونتری مواجه خواهد ساخت. «مارتین فلد کریشر» اقتصاددان مشهور اتریشی در مقالهای که سال گذشته میلادی منتشر کرده بود، تبعات احتمال آغاز گام به گام افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو امریکا را در قالب یک مطالعه تحقیقی منتشر کرد. وی با تکیه بر دو سناریوی باقی ماندن نرخ بهره بر مدار نزدیک به صفر و همچنین سناریوی افزایش گام به گام نرخ بهره معتقد است ضمن اینکه احتمال وقوع سناریوی دوم محتمل تر و منطقی تر است، نوسانات آن دامن طیف گستردهای از اقتصادها، از اقتصادهای نوظهور گرفته تا شرکای تجاری توسعه یافته ایالات متحده، را خواهد گرفت. کریشر در این باره مینویسد: بر مبنای افزایش گام به گام نرخ بهره وام فدرال رزرو به 4 درصد تا سال 2017، انتظار میرود رشد اقتصادی در سال 2016 در تمام مناطق بجز امریکای لاتین کند شود و در سال 2017 کاهش بیشتری در نرخهای رشد تجربه شود. طی سالهای آینده و در سناریوی خوشبینانه، مجموع کاهش نرخ رشد اقتصاد حدود 10 برابر بیش از زمانی است که سناریوی دیگر رخ دهد. تحقیقات ما نشان میدهد هرگونه سیاست پولی انقباضی که توسط فدرال رزرو اعمال شود، سایر کشورها را با درجات مختلف متأثر میکند. اقتصادهای نوظهوری مانند برزیل، اندونزی و ترکیه بشدت از این سیاست متضرر میشوند، اما بیشترین ضرر متوجه کشورهایی است که تجارت نزدیک و گستردهای با اقتصاد امریکا دارند مانند کانادا، مکزیک و کشورهایی که در تجارت بینالمللی حضور گستردهای دارند مثل آلمان، ژاپن و سنگاپور. به بیان دیگر هم اقتصادهای نوظهور بهدلیل وابستگیشان به جریان سرمایه بینالمللی و هم اقتصادهای توسعهیافته با بازگشت سیاست پولی امریکا به وضعیت نرمال، با ریسک مواجه هستند.
ایران
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.