رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 180143

علائم ایدز , پیشگیری از ایدز , درمان ایدز و همه چیز در مورد ایدز

ساعت 24-در این مطلب می خواهیم مطالب خواندنی و مهمی را در رابطه با بیماری ایدز عنوان کنیم و تمام سعی خود را کرده ایم که در این مقاله، اطلاعاتی مانند علائم ایدز , پیشگیری از ایدز , درمان ایدز و همه چیز در مورد ایدز را پوشش دهیم.

ویروس بیماری HIV با ارتباطات عمومی از قبیل روبوسی، دست دادن، خوردن و آشامیدن، نیش حشرات و … منتقل نمی شود، پس نباید افرادی که عموما هم بصورت بی گناه به این ویروس HIV مبتلا شدند مانند کودکان، همسران افراد مبتلا و … از جامعه طرد شوند.

ایدز یک بیماری کشنده است که توسط ویروس HIV ایجاد می‌شود و با ورود این ویروس به بدن، قدرت دفاعی بدن روز به روز کاهش و هر میکروبی فرصت بیمارکردن فرد را پیدا می کند.

نخستین مورد ابتلا به ویروس HIV در جهان در سال ۱۹۸۱ میلادی مشاهده شد و تا به امروز، هر سال سه میلیون و ۶۰۰ هزار نفر به شمار مبتلایان به این بیماری در جهان افزوده می شود و یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مبتلایان نیز در سال، جان خود را از دست می دهند.

پزشکان با تاکید بر اینکه رفتارهای پرخطر احتمال ابتلا به ایدز را در افراد ایجاد می کند نه زندگی درکنار افراد مبتلا به HIV ، معتقدند افراد می توانند با محافظت در برابر این ویروس، گام مهمی در راستای کنترل بیماری ایدز درجامعه بردارند.

واکسن و درمان قطعی برای بیماری ایدز وجود ندارد و باید پیشگیری و مراقبت در دستور کاری تمامی افراد به منظور عدم ابتلا به این بیماری قرار گیرد.
همچنین از نقش برجسته خدمات مشاوره ای درخصوص بیماری ایدز که هم اکنون در تمامی مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری در تمام مناطق کشور ارایه می شود، نمی توان غافل شد، چرا که این مراکز با انجام محرمانه مشاوره با افراد و انجام تست HIV از آنان بصورت رایگان، نقش مهمی در شناسایی و کنترل این بیماری در جامعه و در میان افراد دارند.

——————————————————————————–

علائم بیماری ایدز چگونه ظاهر می شود؟
ویروس HIV در ابتدا در ظاهر هیچ فردی مشخص نیست و ماهها طول می کشد تا این ویروس تکثیر یابد و پس از سالها بتواند خودش را در مقابل تستهای آزمایشگاهی نشان دهد.
ممکن است فرد مبتلا، سالها با این ویروس بدون هیچگونه علامتی زندگی کند، اما به مرور زمان این ویروس در داخل گلبولهای سفید بدن تکثیر پیدا می کند و این گلبولها کم کم از بین رفته و علایم پیشرفت HIV شامل کاهش توانایی سیستم ایمنی، ابتلا مکرر افراد به عفونتهای فرصت طلب قارچی، برفکی و هوازی، خوب نشدن زخمها و کم شدن تعداد گلبولهای سفید بطور شاخص CD4 در بدن مشاهده می شود.
بیماری ایدز می تواند علائم اولیه خود را در دهان بروز دهد که توجه به آنها در تشخیص به موقع این بیماری موثر است . هر چند افراد آلوده به ویروس HIV ممکن است از آلودگی خود به این ویروس بی اطلاع باشند ، ولی دوره نهفته این بیماری ، در بعضی افراد می تواند علائم دهانی خاصی داشته باشد.
ایجاد دانه های سیاه رنگ در داخل دهان و بدن، عفونتهای تنفسی با میکروبهای ناشایع و فرصت طلب، ابتلا به بیماری سل، بروز انواع سرطانهای مرتبط با کاهش سیستم ایمنی و بروز دیگر بیماریها در بدن از مهم ترین علایم ابتلا به بیماری ایدز در افراد است.

——————————————————————————–

علائم این بیماری به صورت هایی از قبیل عفونت های قارچی با ایجاد خطوط سفید در کناره زبان ، آفت های متعدد ، تبخال های مزمن و طولانی مدت ظهور می یابند که فرد با مشاهده این علائم می بایست به متخصص بیماریهای دهان مراجعه کند.
پس از ورود ویروس HIV به بدن فرد، به تدریج قدرت دفاع بدن وی ضعیف شده و در برابر انواع بیماری ها و عفونت ها آسیب پذیر می شود.
با کاهش قدرت سیستم دفاعی، به مرور زمان بدن آماده ابتلا به عفونت ها و سرطان هایی می شود که به طور معمول در مردم عادی دیده نمی شوند، این بیماری ها به صورت بیماری های ریوی، اسهال های شدید و مزمن، تب های طولانی، کاهش وزن، اختلالات شخصیتی، بیماری های مغزی و پوستی خود را نشان می دهند که درنهایت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد. علائم آلودگی با HIV بسیار پیچیده است و دارای مراحل چندی است که الزاما همه آنها در افراد آلوده مشاهده نمی شود.
فرد مبتلا به ایدز بواسطه خود این بیماری جان خود را از دست نمی دهد، بلکه مبتلایان به ویروس HIV بواسطه بروز دیگر بیماریها و ناتوانی سیستم دفاعی بدنشان در مقابل این بیماریها فوت می شوند که سل، سرطانها و انواع عفونتهای فرصت طلب، قارچی وانگلی شایعترین این بیماری هاست و فرد مبتلا به ایدز به تابلوی این بیماریها جان خود را از دست می دهد.
علائم اصلی ایدز:
کاهش وزن بیشتر از ۱۰ درصد
اسهال مزمن بیشتر از یک ماه
تب های متناوب یا دائمی بیش از یک ماه
علائم فرعی ایدز:
سرفه پایدار به مدت بیش از یک ماه
عفونت پوستی منتشر همراه با خارش
تبخال های عود کننده
برفک دهانی
عفونت تبخالی مزمن پیش رونده
بزرگ شدن عمومی غدد لنفی
این مراحل عبارتند از:
مرحله عفونت اولیه HIV: “مرحله اول”
این مرحله چند هفته طول می کشد و معمولا با یک حالت شبیه سرماخوردگی که بلافاصله بعد از عفونت رخ می هد همراه است. این حالت شبیه سرماخوردگی گاهی اوقات تحت عنوان حالت seroconversion یاد می شود. (علائمی نظیر تب، گلودرد، بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی یا تظاهرات عصبی).
در حدود۲۰درصد موارد علائم به گونه ای است که فرد به پزشک مراجعه می کند، ولی معمولا تشخیص داده نمی شود و حتی اگر تست HIV آنتی بادی در این موقع انجام شود ممکن است هنوز مثبت نباشد.
طی این مرحله مقدار زیادی HIV در خون محیطی فرد وجود دارد و سیستم ایمنی با تولید پادتن ها (آنتی بادی ها) و لنفوسیت های سلول کش (لنفوسیت های سیتوتوکسیک) شروع به پاسخ در برابر ویروس می کنند.از هنگام ورود ویروس ایدز تا مثبت شدن نتیجه آزمایشگاهی که نشانگر آلودگی فرد است حدود ۲ تا ۱۲ هفته و گاهی تا ۱۶ ماه طول می کشد.
مرحله بدون علامت بالینی “مرحله دوم”
این مرحله به طور متوسط ۱۰ سال طول می کشد و همانطور که از نام این مرحله پیدا است، خالی از هر علامتی است. هرچند ممکن است غدد متورم لنفاوی هم وجود داشته باشند (لنفادنوپاتی). سطح HIV در خون محیطی به سطح بسیار پایینی کاهش می یابد، ولی بیماری همچنان مسری است و آنتی بادی HIV در خون قابل ارزیابی است.تحقیقات نشان داده است که HIV طی این مرحله غیرفعال نیست و در غدد لنفاوی بسیار فعال است.
تعداد زیادی از سلول های T- helper آلوده شده و می میرند و ویروس فراوانی تولید می شود. تست آزمایشگاهی جدیدی وجود دارد که مقدار ناچیز HIV که از غدد لنفاوی آزاد می شود را اندازه می گیرد. این تست HIV-RNA را اندازه می گیرد (RNA ماده ژنتیکی HIV می باشد) این تست را تست بارگیری ویروس (viral load test) می گویند که نقش بسیار مهمی در درمان آلودگی با HIV دارد.
مرحله علامتدار عفونت HIV “مرحله سوم”
با گذشت زمان، سیستم ایمنی توان خود را از دست می هد که به ۳ دلیل عمده زیر است.
۱ – بافت ها و غدد لنفاوی به دلیل سال ها فعالیت، آسیب می بینند.
۲ – و HIV جهش پیدا می کند و آلوده کنندگی اش تشدید می شود. به عبارت دیگر برای تخریب سلول های،T- helper قوی تر و متنوع تر می شود.
۳ – بدن توانایی جایگزینی سلول های T – helper از دست رفته را ندارد.
با ایجاد نقص در سیستم ایمنی، علائم به وجود می آیند که در آغاز بسیاری از علائم خفیف هستند. ولی با تحلیل سیستم ایمنی، علائم تشدید می شوند
آزمایش ایدز
ابتدا تست الایزا انجام می‌شود. اگر تست الایزا برای ایدز مثبت شد، باید الایزا با کیت دیگری دوباره تکرار شود. اگر باز هم مثبت شد، تست تاییدی با وسترن بلات گرفته می‌شود. اگر تست وسترن بلات منفی بود فرد دچار نیست.
مواردی هست که تست الایزا مثبت است ولی فرد دچار اچ‌آی‌وی نیست مثلا خطای آزمایشگاه، همودیالیز، دریافت خون و فراورده‌های آن، تست RPR مثبت، مشکلات همراه از قبیل اختلالات خودایمنی (اتوایمون)، مالتیپل میلوما، هموفیلی، هپاتیت الکلی، اعتیاد تزریقی، موارد افزایش IgG مانند کسی که واکسن آنفلوانزا دریافت کرده‌است.
مواردی که تست الایزا به اشتباه منفی می‌شود (منفی کاذب) عبارتند از: عفونت تازه و اولیه، بیماران با سیستم ایمنی ساپرس شده، و خطای آزمایشگاه.
درمان:
در مجموع پنج دسته دارو وجود دارد که در مقاطع مختلف ورود و رشد اچ‌آی‌وی عمل می‌کنند:
بازدارنده‌های ورودی: این داروها به پروتئین‌های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلولها جلوگیری می‌کند. از این گروه تاکنون تنها یک نمونه از دارو، به نام “فوزیون (Fuzeon)، وارد بازار شده‌است.
بازدارنده‌های گیرنده کموکاین(Chemokine Coreceptor Antagonists): این داروها به نوعی پروتئین موجود بر سطح بیرونی سلولهای پذیرنده اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از چسبیدن ویروس به سلول جلوگیری می‌کند. از این گروه تاکنون تنها یک دارو، به نام Maraviroc وارد بازار شده‌است.[۲۴]
داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی(NRTI)(Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها اچ‌آی‌وی را از نسخه‌سازی از ژنهای خود باز می‌دارند مانند زیدوودین و لامیوودین.
داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی (NNRTI (Non-nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل می‌کنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی که این فرآیند را کنترل می‌کند نسخه سازی را مختل می‌کنند مانند نوی راپین و افاویرنز.
داروهای مهارکننده پروتئاز (PI) (Protease): پروتئاز RT وانتگراز به صورت پلی پروتئین‌هایی سنتز می‌شوند که نیازمند شکافت پروتئاز می‌باشد و این داروها با مهار شکافت پلی پروتئین‌ها چرخه تکثیری ویروس را مسدود و موجب برخی اجزاء نابالغ و معیوب ویروسی می‌شوند مانند ساکی ناویر.
داروهای ضد ایدز باید به صورت ترکیبی مصرف شوند. معمولاً سه نوع داروی مختلف از دست کم دو دسته مختلف از داروها به طور هم‌زمان به بیمار تجویز می‌شود. با تغییر شکل دادن اچ‌آی‌وی، برخی از نمونه‌های این ویروس در مقابل داروها مقاوم می‌شوند. بنابراین شانس کنترل اچ‌آی‌وی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود. در برخی موارد از مبتلایان تازه، ویروسهایی ردیابی شده‌اند که حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می‌دهند.
دارویی ایرانی بنام ‘ آیمد ‘ ساخته شده است که این داروی گیاهی از قابلیت بالا بردن سلولهای CD4 (که نقش بسیار مهمی در مبارزه با میکروبها دارد) برخوردارست و می تواند طول عمر این بیماران را افزایش دهد.
همچنین داروهای ضد ویروس دیگر هم بمنظور افزایش طول عمر در بیماران مبتلا به ایدز تجویز می شود که باعث افزایش تعداد گلبولهای سفید در بدن این افراد بطور موقت و بالا بردن طول عمر و کیفیت زندگی آنها به طرز محسوسی می شود.
گاهی اوقات نیز درمان پیشگیری از هفته ۲۴ بارداری در زنان حامله ایی که مبتلا به ویروس HIV هستند، صورت می گیرد که این امر سبب می شود نوزادان این مادران به این ویروس کشنده مبتلا نباشند.
بکارگیری این روش در ایران از موفقیت چشمگیری برخوردار بود و تا حدود زیادی از تولد نوزدان HIV مثبت، پیشگیری کرده است.
دو روش درمانی جدید برای درمان بیماری ایدز:
پیشرفت های کوچک علمی اخیر در زمینه درمان ایدز امیدهای بزرگی را بوجود آورده است.
ویروس HIV با قدمت سه دهه ای خود مدتهاست به جان برخی از افراد افتاده و گاهی هم آنها را از پا در آورده است. خوشبختانه با روش های درمانی تازه کشف شده امیدهای زیادی به درمان این بیماری حاصل شده است.

در روش اول که بر یک گروه ۱۲ نفره انجام شده یک نوع آنتی ویروس را به بدن افرادی که تازه حدود ۱۰ هفته است این عفونت در بدن آنها شروع شده وارد می‌کنند. عمر این آنتی ویروس ۶ سال است و در طی این مدت آنتی ویروس ها مانند یک دروازه عمل می‌کنند و اجازه می دهند توسط سلولهای HIV آلوده شوند و هیچ دفاعی از خود در مقابل آنها نشان نمی‌دهند و با جلوگیری از انتشار بیشتر ویروس ایدز این بیماری را کنترل می کند و این روند تا زمانی ادامه دارد که بدن خود فرد بیمار شروع به دفاع درمقابل آن بکند و پس از ۳ سال از شروع درمان هم سلول های کمتری به این ویروس آلوده می‌شوند و هم این که افراد مریض تر نمی‌شوند. محققان می‌گویند این روش در افرادی که تازه علائم عفونت در آنها ظاهر شده بهتر جواب می‌دهد.

متاسفانه حدود ۳۴ میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند و حدود ۸ میلیون نفر از آنها با این روش جدید تحت درمان قرار گرفتند.

در روش درمانی دوم از افرادی که مبتلا به سرطان خون و تحت درمان هستند سلول‌های بنیادی از مغز استخوان آنها بر می‌دارند و به بیماران ایدزی پیوند می زنند این روش را در دو مرد مثبت به اچ آی وی تست کردند و پس از ۱۷ ماه DNA آنها هیچ اثری از ویروس ایدز را نشان نداد و در حدود دو تا سه سال و نیم پس از کاشت این سلولها این دو مرد بدون هیچ نشانه ای از بیماری HIV به زندگی تازه خود برگشتند.

محققان معتقدند از طریق روش های سرطان درمانی و آنتی ویروس ها می توان کنترل این بیماری را دردست گرفت البته فعلا به طور دقیق نمی توان گفت در چه مدتی این بیماری طول می‌کشد تا درمان شود ولی با این پیشرفت های اخیر امیدهای جدیدی در درمان این بیماری حاصل شده است.
راه‌هایی که اچ‌آی‌وی نمی‌تواند منتقل شود:

از طریق تنفس، سرفه و عطسه.
از طریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن.
از طریق استفاده مشترک از لوازم آشپزی مانند بشقاب، قاشق و چاقو.
از طریق تماس با صندلی توالت یا سایر اشیاء عمومی مانند دستگیرهٔ در یا میلهٔ اتوبوس
از طریق حشرات، نیش یا گاز حیوانات.
از طریق شنا در استخرهای عمومی یا حمام و حولهٔ مشترک.
از طریق خوردن غذایی که توسط فرد مبتلا به اچ‌آی‌وی تهیه شده باشد.

ضایعات پوستی یک مبتلا به ایدز، این ضایعات پوستی نشان دهنده کاپوسی سارکوما هستند
میزان طول عمر بیماران مبتلا به ایدز : طول عمر افراد از زمان ورود ویروس HIV به بدن آنها با توجه به سیستم ایمنی فرد، کپی برداری ویروس و دسترسی به درمانهای مختلف از ۱۰ تا ۲۰ سال در میان بیماران متفاوت است.

مهم ترین راههای ابتلا و انتقال ویروس HIV: انتقال از طریق خون آلوده، از مادر آلوده به نوزاد و برقراری تماسهای جنسی نامطمئن
بواسطه پالایش فرآورده های خونی و تجویز داروهای ضد ویروس برای مادران باردار آلوده، میزان انتقال ویروس HIV از طریق این دو عامل تا حدود زیادی کنترل شده و انتقال از طریق تماسهای جنسی پرخطر و بدون حفاظ نگران کننده است.

اما آنچه در زمینه بیماری ایدز دارای اهمیت است افزایش سطح آگاهی افراد از راههای پیشگیری و کنترل بیماری ایدز در جامعه می باشد ، چراکه همه با هم تا ریشه کنی این بیماری، باید پیشگام شویم.

***

۱۶ نشانه HIV
بعد از گذشت یک تا دو ماه از ورود HIV به بدن، ۴۰ تا ۹۰ درصد از افراد علائم شبه آنفولانزایی را تجربه می‌کنند که سندرم حاد ویروسی (ARS) نامیده می‌شود.اما گاهی اوقات علائم HIV سالها پدیدار نمی‌شوند–گاهی حتی یک دهه.

در مراحل اولیه عفونت HIV، هیچ نشانه متداولی وجود ندارد و ممکن است فرد مبتلا اصلاً از وجود بیماری در خود مطلع نباشد. به همین دلیل خیلی مهم است که در مواقع خاص مخصوصاً رابطه‌جنسی محافظت‌نشده یا استفاده از داروهای درون‌وریدی حتماً آزمایش بدهید.
در زیر به برخی از علائم وجود HIV در بدنتان اشاره می‌کنیم:

۱. تب
یکی از اولین نشانه‌های ARS می‌تواند تب خفیف، تا حدود ۱۰۲ درجه فارنهایت باشد.
این تب اگر اتفاق بیفتد معمولاً با علائم خفیف دیگر مثل خستگی، تورم غدد لنفاوی و گلودرد همراه خواهد بود.
در این نقطه ویروس به سمت جریان‌خون در حال حرکت است و شروع به تکثیر به تعداد بالا می‌کند. وقتی این اتفاق می‌افتد، سیستم ایمنی بدن واکنش التهابی نشان می‌دهد.

۲. خستگی
واکنش التهابی سیستم‌ایمنی بدنتان می‌تواند باعث شود احساس خستگی و بی‌حالی کنید. خستگی می‌تواند هم یکی از علائم اولیه HIV باشد و هم از علائم آخری آن.

۳. درد عضلانی، درد مفصلی و تورم گره‌های لنفاوی
ARS معمولاً با آنفولانزا، مونونوکلئوز یا سایر عفونت‌های ویروسی، حتی سفلیس و هپاتیت، اشتباه گرفته می‌شود.
جای تعجب نیست که بسیاری از علائم این بیماری‌ها یکسان هستند، مثل درد در مفاصل و عضلات و تورم گره‌های لنفاوی.
گره‌های لنفاوی بخشی از سیستم‌ایمنی بدن شما هستند و زمانیکه عفونتی وارد بدن شود، متورم می‌شوند. بسیاری از آنها در زیربغل، کشاله‌های ران و گردن وجود دارند.

۴. گلودرد و سردرد
درست مثل سایر علائم، گلودرد و سردرد هم فقط در موقعیت جزء علائم ARS تشخیص داده می‌شوند.
اگر اخیراً رفتارهای پرخطر داشته‌اید، انجام تست HIV عاقلانه‌ترین کار است. بخاطر خودتان و دیگران این آزمایش را انجام دهید: HIV در مراحل اولیه خود بیشتر عفونی است.
به خاطر داشته باشید که بدن هنوز برای HIV پادتن تولید نکرده است به همین دلیل تست پادتن آن را از بین نمی‌برد. ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد تا پادتن‌های HIV در آزمایش خون مشخص شوند.

۵. جوش و دانه‌های پوستی
جوش‌های پوستی ممکن است هم در ابتدا و انتهای دوره HIV/AIDS پدیدار شود.
این جوش‌ها ممکن است در هر نقطه‌ای از بدنتان ایجاد شوند که اگر توضیح و علت دیگری نداشتند، بهتر است حتماً تست HIV انجام دهید.

۶. حالت‌تهوع، استفراغ و اسهال
۳۰ تا ۶۰ درصد افراد در مراحل اولیه HIV به حالت‌تهوع، استفراغ یا اسهال دچار می‌شوند.
این علائم همچنین ممکن است در نتیجه درمان ضدویروسی و بعدها در روند عفونت درنتیجه عفونتی دیگر اتفاق بیفتد.
اسهالی که مداوم باشد و به درمان‌های معمول واکنش ندهد نیز می‌تواند نشانه‌ای از این ویروس باشد.

۷. کاهش وزن
کاهش وزن نشانه بیماری پیشرفته‌تر است و می‌تواند درنتیجه اسهال شدید اتفاق بیفتد. اگر در حال کم کردن وزن هستید، یعنی سیستم‌ایمنی بدنتان بسیار ضعیف شده است. در این وضعیت، بیمار حتی اگر تغذیه خوبی داشته باشد و تا آنجا که می‌تواند غذا بخورد باز هم وزن زیادی کم می‌کند. این مشکل معمولاً در مراحل آخری بیماری اتفاق می‌افتد. این روزها اما با کمک درمان ضدویروسی این مشکل کمتر شده است.

۸. سرفه‌های خشک
این نشانه –سرفه‌های موذی که ممکن است هفته‌ها طول بکشد و به نظر می‌رسد که هیچوقت بهتر نخواهد شد– یکی از متداول‌ترین نشانه‌های بیماری در بیماران مبتلا به HIV که در مراحل پیشرفته بیماری خود قرار دارند می‌باشد.

۹. سینه‌پهلو
سرفه و کاهش وزن ناشی از این بیماری ممکن است موحب بروز بیماری جدی شود که توسط میکروبی ایجاد می‌شود که اگر سیستم‌ایمنی بدنتان خوب کار می‌کرد هیچ مشکلی برایتان ایجاد نمی‌کرد. بیماری‌های فرصت‌طلب مختلفی وجود دارند و هرکدام از آنها به طور متفاوتی بروز می‌یابند. علاوه بر سینه‌پهلو، از بیماری‌های فرصت‌طلب می‌توان به عفونت انگلی توکسوپلاسموز که بر مغز اثر می‌گذارد، نوعی ویروس تبخال که سیتومگالوویروس نامیده می‌شود و نوعی عفونت قارچی مثل برفک اشاره کرد.

۱۰. تعرق شبانگاهی
تقریباً نیمی از افراد در مراحل اولیه عفونت HIV دچار تعرق شبانه می‌شوند. این مشکل با پیشرفت بیماری ممکن است وخیم‌تر شود و ارتباطی با ورزش کردن یا دمای اتاق ندارد.
نادیده گرفتن این مشکل که تقریباً مشابه گُرگرفتگی است که زنان در شروع یائسگی دچار آن می‌شوند بسیار دشوار است زیرا تمام لباس‌ها و ملحفه‌هایتان را خیس می‌کند.

۱۱. تغییر ناخن‌ها
یکی دیگر از نشانه‌های آخری عفونت HIV تغییراتی مثل ضخیم و خمیده شدن ناخن‌ها، شکاف برداشتن و تغییر رنگ آنها می‌باشد.
این مشکل معمولاً در اثر عفونت قارچی مثل کاندیدا اتفاق می‌افتد. بیمارانی که سیستم‌ایمنی بدنشان ضعیف شده است بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی هستند.

۱۲. عفونت‌های قارچی
عفونت قارچی دیگر که در مراحل آخری این بیماری ایجاد می‌شود، تبخال است که عفونتی دهانی است که توسط کاندیدا که نوعی قارچ است، ایجاد می‌شود.
تبخال یک عفونت قارچی متداول است که معمولاً در دهان یا مری ایجاد می‌شود و بلعیدن را مشکل می‌کند.

۱۳. سردرگمی و مشکل در تمرکز
مشکلات شناختی نیز می‌توانند یکی از نشانه‌های جنون ناشی از HIV باشند که معمولاً در مراحل آخری این بیماری پدیدار می‌شوند.
علاوه بر سردرگمی و مشکل برای تمرکز، جنون ناشی از HIV شامل مشکلات حافظه و مشکلات رفتاری مثل عصبانیت و آسیب‌پذیری و زودرنجی نیز می‌شود.
حتی ممکن است تغییرات حرکتی نیز به دنبال داشته باشد: دست و پاچلفتی شدن، نداشتن هماهنگی و مشکل در کارهایی که نیاز به مهارت‌های حرکتی دارد مثل نوشتن.

۱۴. تاول تبخالی و تبخال تناسلی
تبخال دهانی و تبخال تناسلی نیز می‌توانند هم نشانه‌هایی از ARS و هم عفونت HIV باشد.
همچنین داشتن تبخال یکی از عوامل‌خطرزا برای ایجاد HIV است. دلیل آن این است که تبخال تناسلی می‌تواند موجب زخم‌هایی شود که وارد شدن HIV به بدن در حین رابطه‌جنسی را آسان‌تر می‌کند. و شیوع تبخال در افرادیکه مبتلا به HIV هستند معمولاً شدیدتر است زیرا سیستم‌ایمنی ضعیف‌تری دارند.

۱۵. سوزن‌سوزن شدن و ضعف
در مراحل آخر HIV ممکن است احساس سوزن‌سوزن شدن و کرختی در دست‌ها و پاها ایجاد شود که به آن نوروپاتی محیطی می‌گویند که در افرادیکه دیابت کنترل‌نشده دارند نیز اتفاق می‌افتد.
در این وضعیت عصب‌ها تخریب می‌شوند. این علائم با مسکن‌ها و داروهای ضدغش برطرف می‌شوند.

۱۶. بر هم خوردن نظم قاعدگی
HIV پیشرفته احتمال برهم خوردن نظم قاعدگی را افزایش داده و عادت‌های ماهیانه معمولاً کم‌تر و سبک‌تر می‌شوند.
اما این تغییرات بیشتر به دلیل کاهش‌وزن و پایین آمدن سطح سلامت زنان مبتلا به این عفونت می‌باشد تا خود عفونت.عفونت HIV همچنین با یائسگی زودرس در ارتباط است (۴۷ تا ۴۸ سالگی در زنان مبتلا در مقایسه با ۴۹ تا ۵۱ سالگی در زنان سالم).

***

پیشگیری ازابتلا به ایدز(HIV)با رعایت چند نکته

به طور خلاصه، اقدامات پیشگیری از HIV را می توان به سه دسته تقسیم کرد :

۱- پیشگیری از عفونت های فرصت طلب در افراد آلوده به HIV

۲- پیشگیری از عفونت HIV در گروه های در معرض خطر

۳- پیشگیری از عفونت HIV در جمعیت عمومی

۱- با توجه به اینکه مهمترین پیامد آلودگی به HIV، بروز عفونت های فرصت طلب می باشد، لذا باید تا حد امکان از ایجاد این عفونت ها در افراد HIV مثبت جلوگیری کرد. برای این هدف دو کار می توان انجام داد :
الف– پیشگیری دارویی :در مورد بعضی از عفونت های فرصت طلب مثل سل، می توان با تجویز داروهایی از بروز آنها در افراد HIV مثبت و مبتلا به ایدز جلوگیری کرد.
ب– واکسیناسیون:با واکسیناسیون افراد HIV مثبت می توان از بروز عفونت هایی مثل ذات الریه، دیفتری و کزاز، آنفولانزا و… پیشگیری نمود.

۲– بعضی از افراد و گروه ها مثل معتادین تزریقی، کارکنان بهداشتی درمانی، نوزادان متولد شده از مادران HIV مثبت، مبتلایان به عفونت های آمیزشی و افراد با رفتارهای جنسی پرخطر در معرض خطر بالای آلودگی به HIV قرار دارند. لذا باید توجه بیشتری به این افراد مبذول داشت.
الف- زنان HIV مثبت باید تا حد امکان از باردار شدن خود جلوگیری کنند. لذا توصیه می شود که در این افراد از دو روش پیشگیری از بارداری به طور همزمان (Double method) استفاده گردد تا احتمال بارداری به حداقل برسد. با این حال اگر خانم HIV مثبت باردار شود با تجویز داروهای ضد ویروسی در زمان بارداری سعی می شود از انتقال HIV به جنین وی جلوگیری شود. البته تجویز این داروها در زمان حاملگی همراه با خطراتی می باشد، ضمن آنکه این داروها بسیار گران و کمیاب می باشند. همچنین در نوزدان متولد شده از مادران HIV مثبت می توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.
ب- کارکنان بهداشتی درمانی یکی از گروهای در معرض خطر آلودگی به HIV می باشند. لذا دستورالعمل هایی تحت عنوان ”احتیاطات استاندارد“ تدوین شده است که تمامی کارکنان بهداشتی درمانی باید آنها را به کار ببندند تا خطر انتقال HIV در آنها به حداقل برسد.
ج- یکی دیگر از گروه های پرخطر، معتادین تزریقی می باشند که بدلیل استفاده مشترک از سرنگ و سوزن و رفتارهای پرخطر دیگر، منبع مهم آلودگی به HIV در کشور به شمار می روند. اقدامات پیشگیرانه در این گروه شامل تشویق و ترغیب معتادین به ترک، تغییر اعتیاد تزریقی به روش های کم خطرتر و در نهایت توزیع سرنگ و سوزن و کاندوم رایگان در بین آنها می باشد. از این اقدامات بعنوان راهکارهای ”کاهش آسیب“ یاد می شود.
د- ابتلا به عفونت های آمیزشی مثل سوزاک، سیفیلس و… خطر انتقال HIV را به دنبال دارد. از طرف دیگر درمان عفونت های آمیزشی خطر احتمال آلودگی به HIV را کم می کند. لذا تشخیص و درمان کامل عفونتهای آمیزشی در مبتلایان به آنها یکی از مهمترین اقدامات پیشگیری از ایدز به شمار می رود.
هـ- افرادی که رفتارهای پرخطر به ویژه رفتارهای پرخطر جنسی دارند لازم است که تحت مشاوره قرار گیرند تا از خطرات آلودگی به HIV آگاه شوند و در صورت لزوم آزمایشات تشخیصی به طور داوطلبانه از آنها به عمل آید. مشاوره و آزمایشات داوطلبانه در مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری در سراسر کشور به طور رایگان انجام می شود.

۳- پیشگیری از عفونت HIV در جمعیت عمومی شامل:
الف– آموزش همگانی در مورد HIV و ایدز و رفتارهای پرخطر مرتبط با آن و
ب- تأمین سلامت خون و فرآورده های خونی می شود.
مهمترین موضوع در آموزش رفتارهای پرخطر، آموزش رفتارهای جنسی سالم می باشد.

نکاتی در مورد ابتلا به ایدز

رفتارهای جنسی پرخطر کدامند؟

• رفتارهای حنسی پرخطر عبارتند از :
• داشتن شرکای جنسی متعدد
• تماس های جنسی نامعمول (تماس مقعدی و دهانی)
• متوسل شدن به خشونت در زمان تماس جنسی
• مصرف الکل، مواد مخدر و یا روانگردان قبل از برقراری تماس جنسی
• تماس جنسی محافظت نشده ( عدم استفاده از کاندوم)
بنابراین برای پیشگیری از HIV و ایدز در جامعه باید رفتارهای جنسی سالم را به افراد به ویژه نوجوانان و جوانان آموزش داد.

نکات مهم در تماسهای شغلی :

۱- انتقال HIV از راه پوست سالم در هیچ مکان یا شرایطی به اثبات نرسیده است .
۲- هیچگونه خطر انتقال HIV از راه تماس نزدیک با بیماران، مواجهه با قطرات پخش شده در هوا و حتی تماس با سطوح محیطی مشاهده نگردیده است .
۳- تقریبا تمام موارد قطعی انتقال HIV مربوط به خون یا دیگر مایعات آلوده به خون بوده و تنها دو مورد انتقال غیر این راه بوده است (یک مورد در اثر مایع جنب خونی ودیگری دراثر کشت غلیظ شده HIV)
۴- تاکنون هیچ مورد انتقال HBV و HIV از راه تنفس دهان به دهان گزارش نشده است ولی برای پیشگیری از انتقال عفونت هرپس سیمپلکس و نایسریامننژیتدیس و احتمال تئوریک انتقال HIV و HBV در این موارد از ماسکهای مخصوص استفاده شده و بعد از مصرف ضد عفونی گردند.
۵- رعایت احتیاطات استاندارد در موارد جراحی تا ۹۳% از تماس باخون پیشگیری می نماید.

تماسهای شغلی که می تواند موجب انتقال HIV شود عبارتند از :
۱- آسیبهای مربوط به تماس جلدی مثل فرورفتن سوزن یا بریدگی توسط سوزن یا اشیاء تیز دیگر
۲- آ لودگی غشاء های مخاطی
۳- آلودگی پوست غیر سالم یا آسیب دیده از طریق خراشیدگی یا درماتیت ها (البته در پوست منافذ غیر قابل تشخیص وجود دارد که گاهی HIV از این منافذ می تواند وارد شود)
منابع HIV شامل خون ،مایعات خونی بافت ها و دیگر مایعات بدن نظیر منی ، ترشحات واژینال، مایع مغزی-نخاعی٬ مایع سینوویال، پریتونئال پریکاردیال و مایع آمنیوتیک که همه اینها می توانند موجب انتقال عفونت HIV به دیگران شوند. در خصوص بزاق به طور کلی تماس با بزاق یک فرد آلوده به HIV در صورتی که خون قابل روئیت در آن وجود نداشته باشد بعنوان یک عامل خطر آفرین برای انتقال HIV مطرح نمی شود تماس با اشک، عرق ادرار و مدفوع غیر خونی شخص آلوده نمی تواند به عنوان عامل خطر آفرین انتقال HIV محسوب گردند.
HIV از طریق شیر انسان آلوده می تواند به نوزاد یا کودک منتقل شود. اما تماس با شیر انسان بعنوان یک تماس شغلی برای انتقال HIV درنظر گرفته نمی شود مطالعات نشان داده است که متوسط خطر انتقال HIV توسط سوزن و یا دیگر آسیبهای جلدی توسط اشیاء تیز آلوده به HIV حدود ۰٫۳۲% است . (یک عفونت بعد از ۲۸۸۵ تماس از طریق غشای مخاطی یا پوست آسیب دیده )

***

درمان کامل ایدز امکان پذیر است

پژوهشگران بیش از پیش قادر به پاسخ‌گویی به ابهامات در رابطه با بیماری ایدز هستند. هم‌اکنون محققان می‌کوشند از مهار صرف این بیماری به سوی درمان کامل آن گذر کنند.

بیمارانی که مبتلا به ویروس “اچ آی وی” HIV هستند، برای مقابله با این بیماری از داروهای “ضد رترو ویروسی” استفاده می‌کنند. درست است که این داروها شفا بخش نیستند، اما داروهای “ضد رترو ویروسی” شامل موادی هستند که تاثیر آن، سبب آهسته کردن سرعت تکثیر و تولید ویروس”اچ آی وی” در بدن می‌شود. بیمارانی که استفاده از این داروها را قطع می‌کنند، معمولا با بازگشت ویروس “اچ آی وی” مواجه می‌شوند.

این نحوه‌ی درمان تا کنون سطح توانایی‌ پزشکان در رابطه با بیماری ایدز بوده است. اما اکنون محققان قصد دارند که دیگر تنها بیماری ایدز را مهار نکنند، بلکه آن بطور کامل درمان کنند.

جلوگیری از ساخت دی.ان.ای. در ویروس ایدز

یک مورد از این بیماری به محققان درباره درمان آن امید بخشید. این نمونه مربوط به کودکی بود که بعدها به نام “کودک می‌سی‌سی‌پی” معروف شد. در مارس سال جاری، کودکی که در رحم مادرش ویروس ایدز را گرفته بود. پس از بکارگیری گسترده از قرص‌های “ضد رترو ویروسی” بدن این کودک توانست بر ویروس “اچ آی وی” غلبه کند.

پزشکان به آن نوزاد در طول ۳۰ ساعت پس از به دنیا آمدنش داروهای ایدز دادند و بدین ترتیب از تشکیل “ذخیره پنهان” ویروس ایدز در بدن او جلوگیری کردند.

باقی مانده‌های کمی از دی.ان.ای. این ویروس می‌توانند درمیان مواد ژنتیکی بدن انسان پنهان شوند. این مواد، دیگر در طول عمر انسان توسط سیستم دفاعی بدن قابل یافتن و مقابله نخواهند بود. همین امر باعث می‌شود که این سلول‌ها تا آخر عمر بیمار در بدنش بمانند. به این سلول‌ها „resting memory cells“ گفته می‌شود، زیرا آنها هیچ‌گاه نمی‌میرند.

درمان سریع و جلوگیری از ورود ویروس ایدز به سیستم ژنتیکی بدن

حال این “ذخیره پنهان” و جلوگیری از تشکیل آن، هسته اصلی تحقیقات بین‌المللی برای درمان کامل پبیماری ایدز شده است. تنها راه جلوگیری از این ذخیره پنهان آن است که درمان بیمار به سرعت و همه‌جانبه انجام شود.

محققان فرانسوی تخمین زده‌اند که ۱۵ درصد بیماران ایدزی، اگر خیلی زود درمان خود را آغاز کنند، نهایتا قادر به کنترل ویروس ایدز هستند و دیگر احتیاج به داروهای قوی ندارند.

محققان کوشش می‌کنند با روش‌های جدید از ذخیره‌ی دی. ان. ای. ویروس ایدز در ۸۵ درصد بیماران دیگر جلوگیری کنند. برای انجام این کار آنها تحقیق‌های بسیاری را آغاز کرده‌اند: آزمایش درمان‌های متفاوت، از جمله استفاده از داورهای سرطانی و همچنین درمان ژنتیکی و استفاده از موادی که به تنظیم سیستم دفاعی بدن کمک می‌کنند.

به نظر دانشمندان مشکل بزرگی که هم‌اکنون در زمینه مقابله با بیماری وجود دارد استفاده آزمایشی از داروهای ایدز است. بکارگیری آزمایشی این داروها از تشخیص درست بیماری ایدز جلوگیری می‌کند.

***

امیدواری دانشمندان برای موفقیت درمان ایدز در آینده نزدیک

دانشمندان دانمارکی بر این باورند که در چند ماه آینده، به موفقیت بزرگی درزمینه یافتن درمانی برای اچ‌آی‌وی دست خواهند یافت.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، این دانشمندان در انتظارنتایجی هستند که نشان خواهد داد شناسایی یک درمان قابل توزیع و مقرون به صرفه برایاچ‌آی‌وی ممکن است.

آنها در حال اجرای کارآزمایی‌های بالینی برای آزمایش یک استراتژی بدیع هستند کهدر آن ویروس اچ‌آی‌وی از دی‌ان‌ای انسان جدا شده و بطور دائمی با سیستم ایمنی بدناز بین می‌رود.

این حرکت می‌تواند نشانگر یک گام رو به جلوی چشمگیر برای درمان این ویروس باشدکه منجر به بیماری ایدز می‌شود.

دانشمندان در حال حاضر با امید به اثبات مؤثر بودن درمان خود، کارآزمایی‌هایبالینی را بر روی انسان انجام می‌دهند. تاکنون این شیوه در آزمایشات آزمایشگاهیموفق عمل کرده است.

این شیوه شامل آزادسازی ویروس اچ‌آی‌وی از مخازنی است که در سلولهای دی‌ان‌ایمی‌سازد و باعث بالا آمدن آن به سطح سلولها می‌شود. هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد،سیستم ایمنی طبیعی بدن می‌تواند از طریق واکسن، این ویروس را از بین ببرد.

آزمایشات این شیوه در آزمایشگاه در ماه ژانویه موفق نشان داده، بطوری که شورایپژوهش دانمارک به این تیم ۱٫۵ میلیون دلار برای پیگیری یافته‌های خود درکارآزمایی‌های بالینی با موضوعات انسانی جایزه داد.

این کارآزمایی‌ها اکنون در حال اجرا و نشانه‌های اولیه امیدبخش بوده است.

۱۵ بیمار در حال حاضر در این پژوهش همکاری داشته و اگر بطور موفق درمان پیداکنند، این درمان بر روی مقیاس بزرگتری به آزمایش گذاشته خواهد شد.

به گفته محققان، این درمان مانند یک واکسن پیشگیرانه نبوده و این که افزایشآگاهی از رفتارهای غیرایمن مانند روابط جنسی پرخطر یا استفاده از سرنگ مشترک بابیشترین اهمیت در مبارزه با اچ‌آی‌وی باقی خواهد ماند.

با درمان مدرن اچ‌آی‌وی، بیمار می‌تواند یک زندگی عادی را داشته و با عوارضجانبی محدود تا سن بالا دوام بیاورد.

این در حالیست که اگر درمان متوقف شود، مخازن این ویروس فعال شده و تعداد بیشتریاز آن را تولید خواهد کرد که به معنی بروز علائم طی دو هفته بعدی است.

شناسایی این درمان می‌تواند بیمار را از مصرف مداوم دارو بی‌نیاز کرده ومیلیاردها دلار برای سازمانهای خدمات بهداشتی حفظ کند.

این شیوه در انگلیس مورد پژوهش قرار داشت اما هنوز به مرحله کارآزمایی بالینینرسیده است. پنج دانشگاه آکسفورد، کمبریج، امپریال کالج لندن، کالج دانشگاهی لندن وکینگز کالج لندن بطور مشترک گروه مرکز تحقیقات زیست پزشکی انگلیس برای ریشه‌کنیمشارکتی مخازن اچ‌آی‌وی را تشکیل داده‌اند که هدف آن شناسایی درمانی برای این ویروساست.

پژوهش گروه دانمارکی در میان پیشرفته‌ترین و پرسرعت‌ترین‌ها در جهان قرار داشتهچرا که آنها روند قرار دادن آخرین اکتشافات علوم پایه در آزمایشات بالینی راساده‌تر کرده‌اند. این امر بدین معنی است که محققان می‌توانند سریعتر به مرحلهکارآزمایی بالینی پیشرفت کرده، فرآیند را سرعت بخشیده و سریعتر از دیگران به نتایجقابل قبول دست یابند.

این شیوه ار داروهای مهارکننده HDAC که بیشتر در درمان سرطان کاربرد دارند، برایبیرون کشیدن اچ‌آی‌وی از دی‌ان‌ای بیمار استفاده کرده است. این محققان از نوع خاصیاز مهارکننده‌های قوی موسوم به Panobinostat استفاده می‌کنند

***

درمان ایدز پس از ابتلا
اولین اقدام پزشک برای درمان این بیماران، روان درمانی است. باید بیمار اطمینان خاطر پیدا کند که بیماری او رو به بهبودی است.بیمار می بایست از مراحل درمان تا حدودی اطلاع داشته باشد، تمامی مسائل مربوط به پیشگیری به این بیماران آموخته شود و تمامی عوامل خطر برای آنها گفته شود.

تعیین زمان شروع دارو:
– درمان زود هنگام (Early therapy)
– درمان دیر هنگام (Late therapy)

پس از شروع درمان، معمولا بعد از دو تا چهار هفته آثار درمان کاملا آشکار می شود.مساله بسیار مهمی که در حال حاضر به عنوان یکی از معضلات درمان مطرح می باشد، هزینه درمان است. قیمت داروها بسیار گران است.روش درمان در حال حاضر در ایران به این صورت است که پس از شناسایی بیماران، درمان با روش late therapy و با استفاده از سه دارو انجام می گیرد.

اصول‌ کلی‌
با انجام‌ آزمایش‌ خون‌ و آزمون‌ پادتن‌ ضد ویروس‌ ایدز (ممکن‌ است‌ حتی‌ تا شش ماه‌ پس‌ از آلودگی‌ مثبت‌ نشود) می‌توان‌ بیماری را تشخیص‌ داد.در بیمارانی‌ که‌ آلودگی‌ به‌ ویروس‌ ایدز تشخیص‌ داده‌ می‌شود، باید وجود سایر بیماری‌های‌ آمیزشی‌ و سایر عفونت‌ها مثل‌ سل‌ نیز مورد بررسی‌ قرار گیرد.در صورت‌ بروز عوارض‌، ممکن‌ است‌ نیاز به‌ بستری‌ شدن بیمار باشد.
توجه‌ داشته‌ باشید که‌ تشخیص‌ زودهنگام‌ کمک‌ کننده‌ است‌. اگر در معرض‌ خطر هستید،‌ هر چه سریع تر به پزشک مراجعه‌ کنید، حتی‌ اگر احساس‌ می‌کنید که‌ در سلامت‌ کامل‌ به‌ سر می‌برید.

اگر می‌خواهید حامله‌ شوید، یا این‌ که‌ حامله‌ هستید، انجام‌ آزمون‌ ویروس‌ ایدز ممکن‌ است‌ کمک‌ کننده‌ باشد. در صورت‌ مثبت‌ بودن‌ آزمون‌ ویروس‌ ایدز به‌ هنگام‌ حاملگی‌، با درمان‌های‌ مخصوص‌ می‌توان‌ احتمال‌ عفونت‌ در نوزاد را به‌ حداقل‌ رساند.از تماس‌ با افرادی‌ که‌ دچار عفونت‌ هستند، پرهیز کنید.

داروها
برای‌ مقابله‌ با عفونت‌ها یا پیشگیری‌ از آن ها ممکن‌ است‌ آنتی‌بیوتیک‌ تجویز شود.داروهای‌ ضد ویروسی‌ (دیدانوزین‌، استاوودین‌، زالسی‌ تابین‌، زیدوودین‌) و نیز داروهای‌ مهارکننده‌ پروتئاز، در درمان‌ عفونت‌ با ویروس‌ ایدز مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند و ممکن‌ است‌ پیشرفت‌ بیماری‌ را به‌ تأخیر اندازند.
تجویز آنها باید توسط‌ پزشکان‌ با تجربه‌ انجام‌ پذیرد. بعضی از این داروها (مثل زیدوودین‌) می‌توانند انتقال‌ عفونت‌ به‌ جنین‌ مادران‌ حامله‌ را کاهش‌ دهند.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
میزان فعالیت به‌ وضعیت‌ سلامت‌ هر فرد بستگی‌ دارد. علایمی‌ مثل‌ خستگی‌ یا وجود عفونت‌ می‌توانند بعضی‌ از فعالیت ها را در زمان ابتلا به این بیماری محدود کنند.استراحت‌ مهم‌ است‌، اما توصیه‌ می‌شود به‌ طور منظم‌ ورزش‌ انجام‌ گیرد.

رژیم‌ غذایی‌
تغذیه‌ باید کافی‌ و مناسب‌ باشد. سوءجذب‌، تغییر سوخت ‌و ساز بدن و کاهش‌ وزن‌ در بیماران‌ مبتلا به‌ ایدز شایع‌ هستند.از خوردن‌ تخم ‌مرغ‌ خام‌، شیر غیرپاستوریزه‌، یا سایر مواد غذایی‌ بالقوه‌ آلوده‌ خودداری‌ شود.

گهر

نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها