قیمت برنج برای ایرانیها گران‌تر از همه کشورهاست

ساعت24-برنج ایرانی 15 هزارتومان شد و برنج هندی دوبرابر قیمت جهانی به مصرف‌کننده داخلی فروخته می‌شود...

با پایان رسیدن فصل برداشت برنج ایرانی، زمان آن رسیده که گردانندگان با ترفند دیگری و تبانی با خرده‌فروشان؛ برنج‌های وارداتی در گمرکات جنوبی را وارد بازار کنند سودهای کلان این بازار و کم‌کاری دولت بر تنظیم قیمت‌ها باعث شده تا ایرانی‌ها تقریبا بیش از همه مردم جهان برنج گران‌تری بخورند. این درحالی است که در بسیاری از کشورها مواد غذایی مالیات ندارد!

این روزها شاهد افزایش قیمت مواد غذایی از جمله مرغ، روغن، برنج و... هستیم. این افزایش قیمت‌ها در حالی صورت گرفته که وزارت جهاد خود را از پیگیری دلایل افزایش قیمت‌ها در خرده فروشی‌ها کنار کشیده و سازمان حمایت و تعزیرات را مسئول مقابله با گرانفروشی معرفی می‌کند.

نکته جالب این است که به رغم انتشار گزارشات متعدد از بی‌توجهی مراجع نظارتی به رشد قیمت کالاهای مصرفی و مواد غذایی، هیچ مسئولی از این دو سازمان نظارتی (سازمان حمایت و تعزیرات )هیچ واکنشی در مقابل این گزارشات نداشته‌اند.
از بازار برنج خبر می‌رسد در فصل برداشت برنج ایرانی و فراوانی این محصول در بازار، قیمت این کالا در تهران و سایر شهرهای بزرگ از کیلویی ۹ هزار تومان به ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان افزایش یافته است. در حالی که برنج ایرانی درجه یک در شهرهای شمالی بین ۸ تا ۱۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.

دبیر انجمن برنج با انتقاد از گران‌قیمت برنج در تهران با بیان اینکه دلیل گرانفروشی برنج در تهران عدم نظارت و کنترل است، گفت: مسئولان باید پاسخگو باشند که چرا اجازه می‌دهند این همه در حق مصرف‌کنندگان اجحاف شود.
جمیل علیزاده شایق درباره عدم کاهش قیمت برنج در تهران، اظهار داشت: قیمت برنج در شمال کشور نسبت به دوماه قبل کاهش یافته است. سالیان سال است که در اوایل مردادماه و با آغاز فصل برداشت قیمت برنج کاهش پیدا می‌کند، حدود ۹۰ درصد از سطح زیرکشت برنج (۵۰۰ هزارهکتار) در دو استان گیلان و مازندران است و بنابراین با آغاز فصل برداشت و عرضه محصول به بازار قیمت‌ها افت می‌کند، چراکه همه تولید این مناطق در محدوده زمانی کوتاهی وارد بازار می‌شود و آن را اشباع می‌کند.
دبیرانجمن برنج کشور تصریح کرد: بنابراین باید سؤال کرد چرا در شهرهای بزرگی مانند شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز و تهران چنین اتفاقی رخ داده و نرخ‌ها افزایش چشمگیری یافته است؟
به گفته شایق تا عید امسال، تفاوت قیمت بین مراکز تولید و عرضه چندان زیاد نبوده و حدود ۱۰ درصد بوده اما از نوروز ۹۵ این اختلاف بسیار چشمگیر شده است.
وی با بیان اینکه درحال حاضر شرایط قیمت درتهران بدتر از سایر نقاط کشور و غیرطبیعی است، گفت: نباید شرایطی ایجاد کرد یا حرفی زد که این قیمت‌ها برای فروشندگان تهرانی، طبیعی و منطقی به نظر برسد.

دبیرانجمن برنج کشور با اشاره به اینکه سازمان‌های نظارتی خواب هستند، افزود: یکی باید پاسخگوی این مسئله باشد که چرا قیمت برنج در شمال گران نیست اما در تهران این همه افزایش یافته است؟
شایق ادامه داد: بالاخره باید یک دلیل منطقی برای این مسئله بیاورند که چرا قیمت را این همه بالا برده‌اند که البته هیچ دلیلی ندارند و این امر به هزینه حمل و نقل نیز مربوط نیست چون هزینه‌های حمل آنقدر نیست که این همه بر نرخ برنج در تهران تأثیر داشته باشد.
وی سود عادلانه برای فروشندگان را بین ۱۰ تا ۱۵ درصد اعلام و اضافه کرد: دلیل گرانفروشی برنج در تهران عدم نظارت است، مسئولان باید پاسخگوی این مسئله باشند که چرا اجازه می‌دهند این همه در حق مصرف‌کنندگان اجحاف شود؟!
دبیرانجمن برنج کشور به این پرسش که درحال حاضر قیمت این محصول در شمال کشور چقدر است؟ پاسخ داد: قیمت بهترین نوع برنج با حداقل خرده (‌۲ تا ۳ درصد) و بدون حتی یک دانه ناخالصی در شمال 9 هزار و 400 تومان است.
شایق با اشاره به اینکه این قیمت بهترین نوع برنج و سقف آن است، تصریح کرد: نرخ ارقام پرمحصول در شمال کشور حدود ۴ تا ۵ هزار تومان است.

فضاسازی برای افزایش تقاضای برنج هندی
به گفته یک منبع آگاه، دلیل افزایش قیمت برنج ایرانی در فصل برداشت محصول داخلی، ترفند واردکنندگان برنج است که به دنبال فروش کالای خود هستند، به ویژه اینکه ماه محرم نیز نزدیک است و تقاضا برای خرید برنج بالا رفته است.
اخباری مبنی بر واردات هزاران تن برنج از مردادماه منتشر شد به طوری که بخش قابل توجه آن در مناطق آزاد است و بناست با استفاده از یک بخشنامه گمرکی وارد بازار مصرف شود.
بر اساس این گزارش، ظاهراً چند برند معروف و معدود به ثبت ده‌ها هزار تنی سفارش برنج موفق شده‌اند و به‌رغم ممنوعیت واردات برنج از اول مرداد ماه اقدام به واردات این محصول کرده‌اند. این واردات با تناژ بالا به غیر از واردات قاچاق و ملوانی و تعاونی‌های مرزی است که ضرورت ورود نهادهای بازرسی به این موضوع را گوشزد می‌کند.
اگرچه تجربه ممنوعیت واردات برای حمایت از تولیدات داخلی در فصل برداشت باعث شده است واردکنندگان در این باره برنامه‌ریزی کنند اما واردات هزاران تن برنج به خاک کشور و در پی آن مصوبه‌ای برای واردات از مناطق آزاد با اسم ایجاد ارزش افزوده ناشی از بسته‌بندی پدیده‌ای‌ است که بی‌شک واردکننده عمده از آن باخبر بوده یا اساساً این مصوبه برای برند مذکور صادر شده است.

اکنون با افزایش قیمت برنج داخلی در تهران و سایر شهرهای بزرگ زمان آن رسیده است که به بهانه تنظیم بازار و کاهش فشار قیمتی بر مصرف‌کنندگان مصوبه ورود برنج‌های خارجی از مناطق آزاد به داخل کشور و توزیع در خرده‌فروشان آغاز شود.
میان فعالان بخش کشاورزی مَثَل معروفی مبنی بر این وجود دارد: «لذتی که در واردات است در تولید داخلی نیست» این طنز تلخ واقعیتی بود که در بخش واردات کالاهای اساسی به خوبی خود را نشان می‌دهد. کالاهای اساسی روغن خام، ذرت‌، سویا و برنج هرساله جزء چند کالای عمده وارداتی در آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران هستند و نهایتاً رتبه خود را در صدر جدول با یکدیگر عوض می‌کنند.

دلیل علاقه فراوان تجار به واردات برنج
بنا بر این گزارش تمایل به واردات یکی از این محصولات یعنی برنج بیشتر از سایر محصولات است و با وجود وضع تعرفه 40 درصدی واردات به همراه دریافت مابه‌التفاوت واردات 500 تومانی برای ورود هر کیلوگرم از این محصول، همچنان تجار به‌شدت به واردات آن علاقه‌مند هستند.
نرخ واردات هر تن برنج مرغوب از هند حدود700 دلار است که با در نظر گرفتن دریافت 500 تومان مابه‌التفاوت در کنار پرداخت تعرفه بالای 40 درصدی، نرخ بهترین برنج هندی حدود 2 هزار و 700 تومان برای واردکنندگان تمام می‌شود. قیمت هر کیلوگرم برنج هندی در بازار مصرف حدود 5 ، 6 هزار تومان است و واردکنندگان سود 80 تا 100 درصدی از واردات دارند.
بدیهی است این میزان سود می‌تواند نه تنها برنامه‌ریزی سازمان یافته‌ای را در برهم زدن بازارها سامان بدهد بلکه به راحتی می‌تواند ایجاد فساد و تبانی را در بالاترین رده‌های تصمیم‌گیری برای بازار برنج فراهم کند. بازاری که در آن با مصرف بیشتر نه فقط واردکنندگان و احتمالا مسئولان این بازار بلکه دولت با تعرفه 40درصدی هم سود می‌برد.