الزام های پیش روی تهران و واشنگتن مانع شکنندگی برجام خواهد شد
ساعت24- «علی مطهرنیا» تحلیلگر مسایل بین المللی در گفت وگو با ایرنا، به تحلیل و ارزیابی همکاری های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی پرداخت و اظهار کرد الزام های پیش روی 2 قطب اصلی گفت وگوهای هسته ای یعنی تهران و واشنگتن مانع شکنندگی برجام خواهد شد.
به رغم موانعی که تاکنون پیش روی اجرای برجام وجود داشته و با وجود بسیاری کارشکنی های خارجی و برخی مخالفت های داخلی، این سند ملی و بین المللی تاکنون مبنای عمل طرف های توافق هسته ای بوده است. البته برخی هنوز در داخل یا خارج از کشور تردیدهایی را در مورد کارایی و سرنوشت برجام مطرح می سازند.
«یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اواخر هفته گذشته در مصاحبه ای با خبرگزاری آلمان گفت که اجرای توافق برجام هنوز شکننده است. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در زمینه شاخص های قوام یا شکنندگی برجام و پایبندی طرف های توافق به آن با مطهرنیا مدرس دانشگاه و تحلیلگر مسایل بین الملل به گفت وگو پرداخت. مطهرنیا در این گفت وگو روی سخنان آمانو را متوجه ایالات متحده آمریکا دانست و یادآور شد که ایران به تعهدات خود عمل کرده است.
وی بر این باور است که مواضع آژانس با توجه به دیپلماسی تعاملگرا و سازنده دولت یازدهم بسیار واقع گرایانه تر شده و تا حدودی از فشار قدرت ها و دیگر سازمان های بین المللی کاسته است.
در ادامه، متن کامل گفت وگوی ایرنا با مطهرنیا آمده است؛
***ایرنا: مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی چند روز پیش در مصاحبه ای با خبرگزاری آلمان گفت که اجرای توافق برجام هنوز شکننده است. تحلیل و ارزیابی تان از این اظهارنظر چیست؟
**مطهرنیا: آن چیزی که آمانو می گوید یک واقعیت گریز ناپذیر در حوزه ادبیات سیاسی است. تمام تعهدات در حوزه نظام بین الملل ناشی از متون پُرنوسان روابط بین الملل هستند. از این رو مساله ای که همواره در پرونده هسته ای مطرح بوده است، تعامل ایران و 1+5 با مرکزیت آمریکا و پنج قدرت بین المللی دیگر است که به تنهایی حداقل 50 درصد از قدرت جهان را در اختیار دارند.
از طرف دیگر هنوز بین 2 بازیگر اصلی این بازی یعنی ایران و آمریکا دیوارهایی از بی اعتمادی وجود دارد و اصطکاک و درگیری در میان اراده این 2 بازیگر در کنش های منطقه ای و بین المللی دیده می شود. از این رو آمانو به این نکته اشاره می کند که پیمان و قاعده بین المللی که ناشی از اراده مشترک 6 کشور جهان با جمهوری اسلامی ایران است از شکنندگی برخوردار است. البته این مساله نباید موجب نگرانی باشد بلکه باید آن را به درستی مدیریت کرد.
***به نظر شما مهمترین عاملی که آمانو را به بیان چنین اظهارنظری واداشته چیست؟
**مطهرنیا: ایران به تعهدات خود عمل کرده است، از این رو عمل و مسیر تحرکات ایران از سوی آمانو و دیگر مراجع بین المللی مورد تایید قرار گرفته و رسانه ها نیز به آن اذعان دارند. همچنین پس از حضور آقای روحانی در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد و گله مندی او از طرف مقابل، ما شاهد حرکت سریعتر آمریکا در راستای عمل به تعهداتش در برجام هستیم. در واقع سخنان آمانو بیشتر متوجه ایالات متحده آمریکا است.
***ایرنا: چه دلیلی برای بیان این دیدگاه در شرایط زمانی کنونی وجود دارد؟
**مطهرنیا: آمانو روزهای آخر مسوولیت خود را می گذراند، از این رو تلاش می کند به عنوان یک مرجع رسمی چنان سخن بگوید که بتواند در پرونده کاری خود موضع گیری های عادلانه ای در ارتباط با موضوع های مهم بین المللی داشته باشد. از یک طرف آمانو اعتقاد دارد که دولت واشنگتن یعنی اوباما و تیم نئودموکرات او خواهان عملیاتی کردن برجام هستند. از طرفی دیگر آن ها زیر تاثیر فشارهای نئوکان ها در کنگره آمریکا هم قرار دارند که همین امر می تواند ایجادکننده بستر مناسبی برای عملیاتی شدن بسیاری از مسایل مندرج در برجام باشد.
همچنین، بانک های بین المللی با وجود برداشته شدن تحریم های ایران خواستار تضمین های عینی تری از آمریکا هستند تا در صورت اصطکاک بیشتر بر سر مسایل دیگر با تهران، تحریم ها بازنگردد. در این میان اما واشنگتن حاضر به دادن این تضمین ها نیست.
***ایرنا: با توجه به همکاری های ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، شما موضع گیری این نهاد را طی ماه های گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟
**مطهرنیا: مواضع آژانس با توجه به دیپلماسی تعاملگرا و سازنده دولت روحانی بسیار واقع گرایانه تر شده و تا حدود زیادی از فشار قدرت ها و سازمان های بین المللی بر ایران کاسته است. ایران توانست در چارچوب دکترین تعامل سازنده و موثر در دولت روحانی تا حدود زیادی هزینه های ملی خود را برای دستیابی به انرژی هسته ای صلح آمیز کاهش بدهد. اگر ایران با رفتارهای پیشین حرکت می کرد امروز بسیاری از تندروی ها در فضای رسانه ای و در چارچوب رفتارهای عینی بازیگران دیگر متوجه تهران می شد.
***ایرنا: با توجه به تجربه تاریخی رفتارهای آمریکا که با فراز و فرودهای بسیار همراه است، شما چه پیش بینی درباره آینده برجام دارید. آیا امکان دارد که پایبندی ایران به برجام خاتمه یابد؟
**مطهرنیا: هر یک از کشورهای ایران و آمریکا، اگر برجام را به انجام نرسانند باید جوابگوی دولت های 1+5 و بالاتر از آن افکار عمومی مردم جهان باشند. برجام میزی است که جهان آن را تضمین کرده، پس برهم زدن برجام هزینه های گزافی را برای برهم زننده آن به دنبال خواهد داشت. موضوع اصلی این است که هم اکنون 2 تفسیر متفاوت از برجام وجود دارد؛ تفسیری که در تهران معتقد است با امضای برجام همه مشکلات ایران حل می شود، در حالی که در آمریکا گفته می شود تنها تحریم های معطوف به بحث هسته ای است برداشته می شود. به نظر می رسد این 2 تعریف موسع و مضیق از برجام هم اکنون تاثیر خاص خودش را برجای گذاشته است.
***ایرنا: نتایج انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا چه تاثیری بر برجام خواهد داشت؟
**مطهرنیا: ورود ترامپ به انتخابات و 2 قطبی شدن سیاست در واشنگتن طی ماه های گذشته تا حدود زیادی بر نگرانی ها افزوده است. علیرغم همه شعارهای ساختارشکنانه ترامپ اگر او رای بیاورد مجبور است در ساختار موجود آمریکا حرکت کند. برجام برای واشنگتن یک الزام بود و تهران را نیز به سمت مرزهای جبر در پذیرش برجام پیش برد اما باید این نکته را مدنظر قرار دهیم که آمریکایی ها یک الزام عملیاتی گریزناپذیر در رابطه با پذیرش برجام دارند. آمریکا با جبرهای درونی حاکم بر اقتصاد و روابطش با اتحادیه اروپا و دیگر کشورهای جهان به ویژه در منطقه خاورمیانه روبرو است. پس کلینتون و ترامپ باید به برجام متعهد باشند. البته ممکن است با انتخاب ترامپ که به نظر شانس کمتری برای پیروزی دارد، ما شاهد ایجاد یک فضای شعارگونه و پوپولیستی پیرامون مسایل ایران در سال نخست ورود احتمالی ترامپ به کاخ سفید باشیم
ایرنا
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.