محمدصادق جنان‌صفت

برجام اقتصادی و قربانی کردن اخلاق

ساعت 24-روزگار و چرخ کسب و کار ایرانیان و ایران اگر خوب می‌چرخید و به دست‌انداز نیفتاده بود راه گفت‌وگو و آشتی در اندازه‌های نه‌چندان بزرگ با گروه کشورهای 1+5 همچنان بسته می‌ماند. اما این گونه نبود و چرخ کسب و کار ایرانیان در دست‌انداز افتاد و متغیرهای کلان اقتصاد مثل رشد،‌ تورم، صادرات، اشتغال،‌ سرمایه‌گذاری نیز حال و روز خوبی نداشتند.

در این وضع بودیم که دولت حسن روحانی با ارایه گزارش‌های واقعی به نهادهای قدرت و دوری از گزافه‌گویی‌ها، راه را برای رویکرد تازه هموار کرد. کلیت نظام به این نتیجه رسیدند که باید در برخی جاها امتیازهایی داد و در برخی جاها امتیازهایی گرفت. این فلسفه گفت‌وگو بود و محمدجوا ظریف وزیر امور خارجه ایران در جریان گفت‌وگوهای هسته‌ای بارها با صدای بلند یادآور شد که برآیند راهی که می‌رویم برد – برد است.

در حالی که ایران با 6 غول دنیا سرگرم گفت‌وگو بود برخی تندخوهای سیاسی تیرهای ناامیدی و یأس و پراکنده‌گویی و پرت کردن حواس شهروندان و مذاکره‌کنندگان را پرتاب می‌کردند و می‌گفتند که این کار فرجام ندارد. فرجام گفت‌وگوها اما برجام بود که یک سال پیش به دست آمد. در حالی که فایده برجام از نظر عقل و منطق معلوم است و شهروندان نیز می‌دانند اگر برجام نبود روزگاری سخت و اندوهبار داشتند و در حالی که برجام کسب و کار ایرانیان را از گرداب رها کرد، اما تندخویان هنوز حاضر نیستند این را بپذیرند.

شاید بتوان داوری کرد که این واکنش‌های تندخویانه بخشی از روش مبارزه است و مخالفان تندخو این روش را به کار می‌گیرند تا با پاشیدن خاک به چشم مردم فایده‌های اقتصادی برجام دیده نشود،‌ اما انصاف و خردورزی چه می‌شود؟ تجربه 3 سال سپری شده نشان می‌دهد آنچه در این هیاهوی ضد برجام شاید کمتر به چشم آمده است قربانی شدن اخلاق، انصاف و راستگویی است. تندخویان ضددولت برای ناکارآمد نشان دادن برجام و برای اینکه این دستاورد دست‌مایه انتخابات 1396 نشود حاضر شدند اخلاق و انصاف را کنار گذاشته و لباس ناراستگویی بر تن کرده و چشم‌ها را بسته و هر چه می‌خواهند بگویند و بنویسند.

در شرایطی که اختلاف‌ها کارشناسی باشد تفاوت در منافع و مضار برجام از سوی هواخواهان و بدخواهان شکاف به این بزرگی نخواهد داشت. بدخواهان روش کار دولت یازدهم در 3 سال گذشته با کنار نهادن رفتار همراه با انصاف کار خود را تیره و تار کردند و پاسخ این بی‌انصافی را از سوی شهروندان گرفته‌اند. برجام هر چه باشد که به نظر می‌آید پدیده سرنوشت‌ساز مثبتی است و دسترنج کلیت نظام است و اگر می‌شد امتیازهایی بیشتر به دست آورد که به دست می‌آید. غرب و کشورهای 1+5 از رفتارهای چندگانه ایران ازاین ناراستگویی تندخویان بیشترین بهره را برده و راه فشارهای تازه را هموار خواهند کرد.

اندکی وقار و متانت و ایران‌دوستی نزد هر آدم منصفی باشد با این دستاورد ملی چنین بی‌رحمانه برخورد نمی‌شود. اقتصاد ایران در راه رسیدن گفت‌وگوکنندگان برجام و در یک سال سپری شده از ته دره مرگ بالا آمده است و در جایی ایستاده که می‌توان آن را به پیش راند و یا با چوب بی‌انصافی دورابه به دره مرگ راهنمایی‌اش کرد.