انسان چیز کمی از زمین می داند
ساعت 24-زمین، بزرگترین سیاره خاکی منظومه شمسی، همواره شاهد تغییرات بسیار است، نه فقط پدیده های پر سرو صدایی نظیر آتشفشان و زمین لرزه بلکه رویدادهایی بسیار آرامتر نظیر تغییر قطبهای مغناطیسیِ زمین که ما به کمک فناوری ماهواره ای از آنها آگاه می شویم.سیاره زمین ۱۴۹.۶ میلیون کیلومتر با خورشید فاصله دارد. تا جایی که می دانیم تنها سیاره منظومه شمسی است که مساعد تکوین حیات بوده است.ژوزف آشباخر، مدیر برنامه رصد زمین از آژانس فضایی اروپایی می گوید: «سیاره زمین، سیاره منحصر بفردی است. ۷۰ درصد سطح زمین را آب تشکیل می دهد. خشکی وجود دارد که حرکتی تدریجی دارد. جو اطراف زمین سرشار از اکسیژن، نیتروژن، و بخار آب است. تمام اینها برای تکامل حیات روی سیاره ای مثل زمین، ضروری هستند.»
در شهر رم و روی سطح زمین مرتبا به نشانه هایی برمی خوریم از این که آب چقدر برای سیاره ما مهم است. برخلاف زهره و مریخ، دما و فشار جو زمین برای جریان یافتن آب روی سطح سیاره مناسب است. قنات زیر زمینی در ویلا مدیچی از زمان روم باستان تاکنون مورد استفاده قرار می گرفته است.گابریل اسکاراسکیا موگونتسا، استاد زمین شناسی مهندسی از دانشگاه «لا اسپینتزا» در رم می گوید: «قنات آکوا ویرگو Virgo) از قرون اول پیش از میلاد مسیح، آب روم باستان را تامین می کرده است. آب در شکل گیری ماگما (ماده مذاب درون زمین) نقش خیلی مهمی دارد و جزء مهمی از فرایندهای شکل گیری سنگ هاست چه سنگ آتشفشانی باشد، چه سنگ متامورفیک چه سنگ رسوبی. تا کنون آب در تکامل سیاره ما زمین نقش واقعا مهمی داشته است.»جریان یافتن آب روی سطح زمین، اساس پیدایش حیات است و در ساختار لایه های زیرین و عمیق تر سیاره هم نقشی حیاتی دارد.شهر روم را شهر ابدی می نامند و به نظر می رسد که بناهای باستانی این شهر همیشه اینجا بوده است. مصالح ساختمانی که در روم باستان بکار رفته، موادی هستند که روزی به شکل ماده مذاب زیر پوسته زمین جریان داشته است.گابریل اسکاراسکیا موگونتسا می گوید: «رم تا حد زیادی با سنگهای آتشفشانی ساخته شده است. هفت تپه مشهور روم از جنس این سنگ های آتشفشانی است. به این سنگها بطور خاص «توفو لیوناتو» می گویند. به این دلیل که رنگش شبیه رنگ یال شیر است.در واقع شاید بتوان گفت که تمام چیزهایی که تمدنمان را با آنها شکل داده ایم از درونِ سیاره ما زمین می آید.گابریل اسکاراسکیا موگونتسا توضیح می دهد که سیاره ما عمدتا از چه موادی ساخته شده است: «سیاره ما عمدتا از آهن، سیلیکات و اکسیژن ساخته شده است. این ها سه چهارم مواد روی زمین را تشکیل می دهند.»
دانش ما درباره کره زمین جدید است
قطر سیاره ما ۱۲ هزار و ۷۴۲ کیلومتر است: اندازه زمین دو برابر مریخ و کمی بزرگتر از زهره است. نیم میلیارد سال از عمر سیاره ما می گذرد اما بخش زیادی از دانش ما درباره زمین، جدید است. تا پانصد سال پیش هنوز تصور می کردند که خورشید به دور زمین می چرخد.نیچی دامیکو، از موسسه ملی اختر فیزیک ایتالیا می گوید: «تمامی دانش ما درباره اینکه منظومه شمسی چگونه کار می کند، تقریبا جدید است.از گالیله و نیوتون حرف می زنم. بدیهی است که کارهای آنها دریچه کاملا تازه ای را پیش روی ما گشود. قبلا تصور می شد که زمین مرکز عالم است. الان می دانیم که کره زمین عضوی از منظومه شمسی است و خورشید در مرکز آن است. منظومه شمسی هم در گوشه ای از کهکشانی واقع شده که به نوبه خود بخشی از کل هستی است. خب تمام اینها نگاهمان را نسبت به کره زمین و نسبت به اینکه ما که هستیم تغییر می دهد.»
تحولات زمین از نگاه ماهواره ها
البته فناوریهای فضا و پیشرفت این فناوریها، چشم اندازی روشن تر در اختیار ما قرار داده است نسبت به اینکه هستیم و در کجای این جهان قرار داریم.هم اکنون آژانس فضای اروپا مجهز به ۱۵ ماهواره رصد زمین است که اطلاعات و داده های مختلف از میزان رطوبت خاک زمین گرفته تا گرانش زمین را به مرکز استراتژی علوم مربوط به رصد زمین در رم می فرستند.این ماهواره ها تصویر کاملی از کل زمین به ما می دهند و همه نوع اطلاعات از رطوبت خاک گرفته تا شدت شتاب جاذبه زمین را برای شما گردآوری می کنند. حتی اخیرا جابجایی کوچکی را در قطب های مغناطیسی زمین مشاهده کرده اند.میکائل رَست، مدیر مرکز استراتژی علوم مربوط به رصد زمین می گوید: «شبکه ایستگاه های زمینی ما از داخل اتاقی در مرکز ما کنترل می شود. در اینجا می توانیم وضعیت ایستگاه های “کیرونا” در سوئد، “ماترا” در جنوب ایتالیا و “اسوالبارد” در نروژ را ببینیم. در این لحظه قطب مغناطیسی زمین هر سال ۴۰ کیلومتر جابجا می شود و احتمالا به سوی وارونگی قطب های مغناطیسی زمین می رویم که وقتش هم گذشته است. هفتصد هزار سال است که قطب های زمین وارونه نشده و ممکن است طی چند هزار سال آینده جای قطب های مغناطیسی زمین عوض شود.»حتی وضعیت آب و هوای دوردست ترین نقاط سیاره را می توان با دقتی بی سابقه از فضا سنجید.ماهواره موسوم به کرایوستات که در سال ۲۰۱۰ میلادی به فضا پرتاب شد تأثیرحقیقی گرم شدن آب و هوای زمین را بر نواحی قطبی نشان می دهد.میکائل رَست می گوید: «سال گذشته میلادی (سال ۲۰۱۶) گرمترین تابستان قطبی بود که تا کنون داشته ایم و یخ قطبی به سرعت کم می شود. در این لحظه هر سال ۱۲۵ کیلومتر مکعب یخهای قطب جنوب و سه برابر این مقدار یخ های گرینلند را از دست می دهیم.»زمین سیاره ای بسیار پویاست و بسیاری از تغییرات آن چرخه های طبیعی زمین است. از قرن پیش تا کنون معلوم شده که نوع بشر بر زمین تأثیر گذاشت و گسیل گازهای گلخانه ای آب و هوای زمین را تغییر داده است.ژوزف آشباخر می گوید: «ما سیاره زمین را تغییر داده ایم. باید پرسید که بهترین راه برای فهم تأثیرات عادی چیست و چگونه می تواند میزان آسیب را محدود کرد و حیات روی زمین را کاملا نابود نکرد.»سیاره زمین میلیاردها سال دیگر هم چنان تکامل خواهد یافت و تغییر خواهد کرد. چیزی که باید پرسید این است که آیا ما در آینده سیاره مان زمین نقشی خواهیم داشت یا نه.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.