مطابق قانون و حقوق شهروندی باید اطلاعات بهنگام و شفاف باشد

زندانی کردن اطلاعات و آسیب بانک مرکزی به دولت

ساعت 24-بانک مرکزی ایران مخزن اسراری است که اگر روزی درهایش گشوده شود بسیاری از رازها و رمزهای اقتصاد ایران در بخش‌های گوناگون گشوده خواهد شد. بانک مرکزی ایران بر اساس قانون‌های موجود که بخشی از آن یادگار دهه‌های 1330 تا 1350 است قدرت فوق‌العاده‌ای برای خود دست‌ وپا کرده و بانکداران موظف هستند ریزترین اطلاعات درخواستی این نهاد تا اسرار بزرگ کاری خود را در اختیارش قرار دهند.

به همین دلیل است که بانک مرکزی اطلاعات کافی و وافی درباره موسسه‌های حقوقی، بنگاه‌های دولتی و کارخانه‌داران و بازرگانان بزرگ در اختیار دارد. بانک مرکزی ایران اما در دهه 1390 دو مد یر را بالای سرخود دیده است که ولی‌الله سیف یکی از آن‌هاست و در دولت یازدهم به این منصب رسیده است. سیف به‌عنوان یکی از آگاه‌ترین افراد درباره حساب بانکی و دخل ‌وخرج بنگاه‌ها و آدم‌ها می‌تواند در سرنوشت بحث‌های گوناگون مؤثر باشد. این ادعا در روزهای اخیر و در شرایطی که حسن روحانی به‌عنوان رئیس دولت سرگرم مناظره با رقبایش بود و از طرف بانک مرکزی حمایت اطلاعاتی می‌شد آشکار شد. بانک مرکزی در میانه مناظره‌ها و نبرد داغ روحانی با رقبای که صحبت از توزیع منابع بانکی میان یک گروه کوچک 4 درصدی می‌کردند و می‌گفتند اگر یکی از بدهکار بانکی وام‌های خود را پس دهد مشکل هزاران جوان که می‌خواهند ازدواج کنند حل خواهد شد ارقام و اطلاعاتی داد که حالا باید آن را ادامه دهد و برای روزهای مبادا نگه ندارد تا دولت آسیب نبیند. بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی از کل وام‌های پرداخت ‌شده درگذشته 24 درصد ان را 50 بنگاه بزرگ،32 درصد آن را 100 بنگاه بزرگ و 40 درصد آن را 200 بنگاه بزرگ (همه بنگاه‌های حقوقی بوده و هستند) به خود اختصاص داده‌اند. به‌طور مثال در سال 1395 مطابق سخنان سیف رقمی معادل 548 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت‌شده است که مطابق این ادعای بانک مرکزی 41 درصد آن یعنی 224 هزار میلیارد تومان آن به 50 بنگاه بزرگ اول کشور اختصاص‌یافته است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد اگر هر دلار به‌ طور میانگین در سال 1395 معادل 3600 تومان بوده باشد 50 بنگاه بزرگ 36 میلیارد دلار و 200 بنگاه بزرگ 62 میلیارد دلار وام گرفته اند. درصورتی‌که آخرین گزارش بانک مرکزی که در اسفندماه منتشرشده و در آن مانده کل سپرده‌ها بالغ‌بر 1272 هزار میلیارد تومان ذکرشده است را مبنای محاسبه قرار دهیم خواهیم دید که 50 بنگاه بزرگ اول به ادعای بانک مرکزی 305 هزار میلیارد تومان تسهیلات گرفته‌اند که با محاسبه هر دلار معادل 3600 تومان رقمی بالغ‌بر 85 میلیارد دلار خواهد شد. بانک مرکزی در گزارش خود که جوابی به ادعای یکی از کاندیداهاست منتشر کرده است شرکت‌هایی مثل فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، فولاد زرند، ایران‌خودرو، سایپا، پارس‌خودرو، مپنا، نفت بهران. توسعه نفت و گاز صبای کنگان از بزرگ‌ترین وام‌گیرندگان معرفی کرده که بدون تردید در ردیف 50 بزرگ اول قرار دارند. با توجه به اینکه منازعه میان دولت و رقبای سیاسی‌اش مربوط به یک دوره خاص نیست و ادامه دارد و از آن مهم‌تر با توجه به وظیفه بانک مرکزی در ارائه اطلاعات شفاف و بهنگام به مردم بانک مرکزی می‌تواند میزان واقعی بدهی 50 شرکت کوه‌ پیکر را با جزییات مثل‌اینکه سابقه وام‌گیری آن‌ها چیست، با چه نرخی وام گرفته‌اند و چقدر مطالبات معوقه دارند و... را اعلام کند تا بخش خصوصی از زیر تیغ انتقادهای مخالفان اقتصاد خصوصی بیرون آیند. اگر بانک مرکزی می‌خواهد با مردم صادق و راستگو باشد بهتر است اطلاعات را در به صورت انلاین روی سایت خود قرار دهد تا مردم بدانند پولشان در اختیار چه کسانی است و با آنچه می‌کنند؟ سیف اگر خود را با دولت سازگار می داند باید با ارایه اطلاعات دقیق و بهنگام و روشن دولت رانیز از زیرفشار خارج کند.