رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 26476

کری ، فیصل و هاموند؛ مثلث دیدارهای ظریف

r />
وزيران خارجه ايران و انگليس درباره مذاكرات هسته‌يي و بازگشايي سفارتخانه ها گفت وگو كردند
سارا معصومي/ حضور محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان در نيويورك در پنجمين و ششمين روزهاي خود اندك اندك از ديدارهايي كه تنها در قالب مذاكرات هسته‌يي بود فاصله گرفته و به ديدارهايي در راستاي ارتقاي روابط دوجانبه ايران با كشورهاي منطقه و فرامنطقه‌يي تبديل شده است. مهم‌ترين ديدارهاي روز يكشنبه وزير امور خارجه كشورمان به نخستين ديدار با سعود الفيصل، همتاي عربستاني وي و سپس نخستين ديدار هسته‌يي در نيويورك با جان كري وزير امور خارجه امريكا خلاصه شده بود. روز دوشنبه نيز مهم ترين ديدار وزير امور خارجه كشورمان به ديدار با فيليپ هاموند، وزير امور خارجه انگليس اختصاص يافت، اين ديدار در حالي صورت گرفت كه دو كشور تلاش گسترده‌يي را براي عبور از تنش‌هاي منجر به توقف فعاليت سفارت انگليس در تهران آغاز كرده‌اند.

نخستين ديدار در نيويورك
محمد‌جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان شامگاه يكشنبه به وقت ايران با سعود الفيصل، وزير امور خارجه عربستان سعودي ديدار كرد. اين ديدار نخستين ملاقات دو وزير از سال ۲۰۱۳ يعني زمان انتخاب حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهور كشورمان بود. از نخستين روزهاي پيروزي حسن روحاني در انتخابات و بلند شدن صدايي متفاوت از دفتر رييس‌جمهور ايران براي اتخاذ رويكردي متفاوت مبتني بر تعادل و تنش‌زدايي در عرصه سياست داخلي و خارجي، بسياري از نگاه‌ها به سمت رابطه ايران با كشورهاي منطقه معطوف شد كه در هشت سال حضور دولت‌هاي نهم و دهم تا حدودي با فراز و فرودهاي نه چندان منطقي همراه شده بود. موج تحولات منطقه به گونه‌يي در سه سال گذشته پيش رفت كه براي بسياري از تحليلگران سياسي و البته سياستمداران كشورهاي منطقه و البته فرامنطقه‌يي نوع نگاه ايران و عربستان به يكديگر از اهميت فوق‌العاده‌يي برخوردار شد. با عطف به اين نگاه بود كه در يك سال گذشته عدم ديدار وزراي امور خارجه ايران و عربستان با يكديگر در حالي كه محمد‌جواد ظريف در چند مرحله تورهاي منطقه‌يي را هدايت و با همتاهاي بسياري از كشورهاي همسايه و منطقه ايران ديدار كرده بود، به سوژه‌يي براي تعبيرهاي متفاوت سياسي تبديل شد. قريب به يك ماه پيش بود كه سفر امير عبداللهيان، معاون عربي و آفريقايي وزير امور خارجه كشورمان به رياض و ديدار با سعودالفيصل به بهانه‌يي براي تحليل‌هاي تازه بدل شد. بسياري اين سفر را هرچند در سطح وزير امور خارجه ايران نبود به بسترسازي براي ملاقات دو وزير در تهران، رياض يا كشوري ثاني تعبير كردند. مجمع عمومي سازمان ملل با حاشيه‌هاي پررنگ‌تر از متني كه هر ساله براي تحولات بين‌المللي ايجاد مي‌كند اين‌بار هم مكاني براي نخستين ديدار دو وزير شد. امروز بسياري از رسانه‌هاي منطقه‌يي و فرامنطقه‌يي از اين ديدار به عنوان شعله‌يي كه مي‌تواند يخ حاكم بر روابط دو جانبه تهران – رياض را آب كند، ياد كردند. ايران و عربستان در سه سال اخير با توجه به تغييراتي كه خيزش‌هاي مردمي در كشورهاي منطقه و جهان اسلام به راه انداخته و منجر به تغيير در برخي معادله‌هاي سياسي شده بود، از هم فاصله بيشتري گرفتند. ناآرامي‌ها در سوريه، بحران امنيتي و سياسي در عراق، اختلاف‌هاي سياسي در لبنان، بروز تنش ميان اقليت حاكم اهل سنت با شيعيان در اكثريت در بحرين و بي‌نظمي‌هاي سياسي در يمن از جمله پرونده‌هايي بودند كه تهران و رياض را هر روز دورتر از هم قرار دادند. ظريف پس از ديدار با همتاي عربستاني خود در نيويورك با اشاره به اينكه اين گفت‌وگوها مي‌تواند به پيشرفت در روابط دوجانبه منتهي شود، گفت: هم من و هم همتاي عربستاني‌ام اعتقاد داريم كه اين ديدار مي‌تواند برگ جديدي در رابطه ميان تهران – رياض باشد. اميدواريم كه اين فصل جديد بتواند در برقراري صلح و ثبات منطقه‌يي و جهاني و ارتقاي امنيت موثر بوده و تامين‌كننده منافع مسلمانان در سرتاسر جهان باشد. در چشم جهان ايران و عربستان بيش از آنكه رفيق به حساب آيند، رقيب بوده‌اند. با اين همه تهران و رياض در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي تمام تلاش خود را براي حكمراني نوعي عقلانيت بر روابط دوجانبه به كار گرفته‌اند و روزهايي هم در تاريخ روابط دوجانبه كشورها بوده كه وزنه رابطه به سمت رفاقت بيش از رقابت سنگين شده است. اكنون با وجود آنكه پس از سفر امير عبداللهيان به رياض، تهران به نشست جده براي مبارزه با داعش دعوت نشد به نظر مي‌رسد كه عربستان در مسير جبران اشتباه خود گام برداشته است. تهديدي مشترك به نام داعش امروز مي‌تواند به بهانه براي تنش زدايي از رابطه دو كشوري منتهي شود كه يكي از آنها براي مهار دولت بشار اسد در سوريه آن را به وجود آورد و ديگري با اقدام سريع و به موقع خود در عراق مانع از گسترده‌تر شدن دامنه فعاليت‌هاي آن شد. در چند هفته اخير مواضع تهران و رياض در عراق هم با انتخاب حيدرالعبادي به عنوان نخست وزير اين كشور به يكديگر نزديك‌تر شده است. پيش از اين دولت عربستان برخلاف ايران كه رابطه حسنه‌يي با دولت نوري مالكي داشت مخالف وي بود. ديدار ميان ظريف و فيصل را بايد به فال نيك گرفت اما حقيقت آن است كه شكل‌گيري اين ديدار در يك سال گذشته از چنان اما و اگرها و احتياط‌هايي برخوردار بوده كه چنين به درازا كشيده است. در خصوص قضاوت در مورد تغيير در رابطه ميان تهران – رياض بايد منتظر بازگشت وزراي امور خارجه از نيويورك و نحوه پيگيري گام‌هاي بعدي توسط دو طرف ماند.

ديداري صرفا هسته‌يي و نه بيشتر
ديدار ميان محمد‌جواد ظريف و جان كري در واپسين ساعات شامگاه يكشنبه به وقت ايران انجام شد. ديداري كه شايد عنوان ملاقات دوجانبه را يدك مي‌كشد اما ناگفته پيداست كه تنها محور مورد بحث در آن پرونده هسته‌يي ايران است و مذاكراتي كه بايد تا بيست و چهارمين روز از ماه نوامبر به سرمنزل مقصود برسد. تيم مذاكره‌كننده ايران به سكانداري ظريف روز جمعه نخستين ديدار رسمي خود با نمايندگان شش كشور حاضر در مذاكرات هسته‌يي را در مقر سازمان ملل پس از وقفه‌يي دو ماهه كليد زدند. ديداري كه پس از آن زنجيره‌يي از ديدارهاي مذاكره‌كنندگان ارشد ايران با همتاهاي خود در شش كشور مقابل و ديدارها در سطح كارشناسي و مديران سياسي هفت كشور را به دنبال داشت. در شرايطي كه بسياري از گمانه زني‌هاي خبري حاكي از اين بود كه شايد تا اواخر هفته ديدار رسمي ميان وزراي امور خارجه ايران و امريكا صورت نگيرد اما شامگاه يكشنبه دو طرف در حالي كه خبر ديدار آنها تنها ساعتي پيش از انجام در اختيار رسانه‌ها قرار گرفت با يكديگر ديدار كردند و البته به سبك و سياق ديگر ديدارهاي دوجانبه عكسي از اين ملاقات هم در اختيار رسانه‌ها قرار نگرفت. وزارت امور خارجه امريكا نخستين منبعي بود كه جزيياتي از اين ديدار را به شكل بيانيه رسانه‌يي كرد. بر اساس اين بيانيه، نخستين ديدار وزراي امور خارجه ايران و امريكا در قالب مذاكرات هسته‌يي ايران نزديك به يك ساعت و نيم طول كشيده است. در مرحله اول اين ديدار كه در هتل والدرف استوريا انجام شد، وزراي امور خارجه ايران و امريكا دقايقي را به شكل دو نفره و بدون حضور معاون‌هاي خود با يكديگر گفت‌وگو كردند. پس از آن در ادامه اين ديدار از طرف امريكايي ويليام برنز معاون وزير امور خارجه و وندي شرمن معاون سياسي وزارت امور خارجه و از طرف ايراني سيد عباس عراقچي معاون امور حقوقي و بين‌المللي و مجيد تخت روانچي معاون اروپا و امريكاي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در جلسه حضور يافتند. طبيعتا تنها محور مطرح در اين ديدار وضعيت مذاكرات هسته‌يي بين ايران و گروه ۱+۵ تحت رهبري اتحاديه اروپا بود. در اين ديدار ميزان پيشرفت‌هاي حاصله در مذاكرات و آنچه هنوز مورد توافق قرار نگرفته و به كار بيشتر نياز دارد مورد بحث و بررسي قرار گرفت. جان كري در اين ملاقات تاكيد كرد كه عزم امريكا به سرانجام رساندن اين مذاكرات براي پايان دادن به تحريم‌هاي ايران و البته اطمينان غرب از صلح آميز بودن برنامه هسته‌يي ايران است. در بيانيه وزرات امور خارجه امريكا ادعا شده است كه خارج از موضوع هسته‌يي؛ درباره تهديد گروه داعش نيز صحبت‌هايي ميان دو طرف رد و بدل شده و همچنين جان كري و جواد ظريف بر سر ضرورت ديدارهاي بيشتر در هفته جاري تاكيد كردند.

موارد مورد اختلاف كم نيست
وزير امورخارجه كشورمان بعد از ديدار با همتاي امريكايي با اشاره به اينكه طبيعي است كه نكات مورد اختلاف دو طرف كم نيست تاكيد كرد كه همه هيات‌ها در حال تلاش براي به حداقل رساندن اختلافات هستند. محمد‌جواد ظريف به هنگام ترك هتل محل ديدار با جان كري، به خبرنگار واحد مركزي خبر در نيويورك، درباره ديدارهاي دوجانبه ديپلماتيك گفت‌وگو كرد و گفت: از جمله با هيات امريكايي تعداد زيادي ديدار صورت گرفته است. ظريف در پاسخ به اين سوال كه برخي جملات شما در مصاحبه اخيرتان با شبكه تلويزيوني پي‌بي‌اس امريكا، اميدهايي را ايجاد كرده، آيا بعد از اين ديدار نيز مي‌توانيد آن جملات را تكرار كنيد، گفت: همه جملاتي كه من گفتم اين بود كه ما براي رسيدن به توافق جدي هستيم و همين جملات را مي‌توانم دوباره تكرار كنم.

مذاكره بر سر داعش، آري يا خير؟
از نخستين روزهاي حضور وزير امور خارجه ايران در نيويورك بحث همكاري يا عدم همكاري ايران با امريكا در مهار داعش در سوريه و عراق به اصلي‌ترين بهانه براي گمانه زني‌هاي غرب تبديل شد. ساعاتي پيش از ديدار محمد‌جواد ظريف با همتاي امريكايي‌اش، رويترز به نقل از يك منبع آگاه اعلام كرد كه ايران در ازاي همكاري با جامعه جهاني درباره داعش به دنبال امتياز‌گيري‌هايي در پرونده هسته‌يي است. ادعايي كه هيچ سند مشخصي براي اثبات آن وجود نداشت و در نهايت هم يك مقام عاليرتبه در وزارت امور خارجه كشورمان با اشاره به تكذيب خبر خبرگزاري رويترز تاكيد كرد، سياست تداخل پرونده‌هاي سياسي در ديپلماسي ايران جايي ندارد. شبكه تلويزيوني الميادين به نقل از اين مقام وزارت خارجه ايراني گفت: امكان ندارد ايران موضوعات پرونده‌هاي مختلف را به يكديگر ربط دهد و مواضع ايران در قبال پرونده هسته‌يي و ائتلاف مبارزه با تروريست‌هاي داعش ثابت و تغيير ناپذير است. از سوي ديگر لوران فابيوس، وزير امور خارجه فرانسه كه در حاشيه حضور خود در شصت و نهمين مجمع عمومي سازمان ملل متحد، روز گذشته در شوراي روابط خارجي حضور يافته بود گفت كه دولت ايران در خلال مذاكره با ۱+۵، درخواستي براي بررسي همزمان موضوع تهديد داعش نداشته است. وي بدون پرداختن به طرف اصلي خواستار بررسي موضوع داعش در اين گفت‌وگوها، به ذكر اين نكته بسنده كرد كه همه طرف‌هاي مذاكره‌كننده خواستار جدا ماندن موضوع هسته‌يي از ديگر موضوعات هستند. همزمان با طرح دوباره اين موضوع و تكذيب‌هاي متعدد مقام‌هاي ايراني، نماينده امريكا در سازمان ملل گفت كه كشورش براي مقابله با نيروهاي داعش با ايران همكاري ندارد. سامانتا پاور، نماينده امريكا در سازمان ملل در گفت‌وگو با شبكه خبري‌اي بي‌سي نيوز، در اين خصوص گفت: امريكا براي مقابله با داعش در عراق و سوريه با ايران همكاري نظامي ندارد، ما حتي اطلاعات نيز رد و بدل نمي‌كنيم. پاور در ادامه با اشاره به سخنان اخير جان كري كه گفته بود ايران نيز داعش را يك دشمن و تهديد تلقي مي‌كند، گفت: تمام اقدامات ما روي نابودي داعش متمركز شده است. ما منتظريم بشنويم كه ايران مي‌تواند نقش سازنده‌يي داشته باشد يا خير.

ايران، سوژه ديدارهاي دوجانبه در حاشيه
با حضور وزراي امور خارجه كشورهاي مختلف در نيويورك فضايي براي رايزني‌هاي دوجانبه وزراي خارجه عضو شش ضلعي مقابل ايران در مذاكرات هسته‌يي هم فراهم شده است. وزيران خارجه امريكا و فرانسه امروز در نيويورك در مورد مسائل مختلف از جمله برنامه هسته‌يي ايران گفت‌وگو كرده‌اند. در بيانيه وزارت خارجه امريكا در خصوص ديدار «جان كري» وزير خارجه امريكا و «لوران فابيوس» وزير خارجه فرانسه آمده بود كه كه بخشي از اين نشست به همكاري دو كشور براي ايجاد يك ائتلاف براي مهار داعش اختصاص داشت و وزراي خارجه دو كشور در خصوص راه‌هاي پيش رو براي تقويت اين ائتلاف بين‌المللي تاكيد كردند. براساس اين گزارش، كري و فابيوس همچنين درباره ايران نيز با يكديگر بحث‌هايي صورت دادند و جان كري به همتاي فرانسوي خود در ارتباط با نشستي كه روز گذشته با «محمد‌جواد ظريف» وزير خارجه ايران داشت، گزارشاتي داده است. وزراي خارجه دو كشور درباره كارهايي كه همه اعضاي گروه ۱+۵ بايد براي تسريع فرايند اين هفته در مذاكرات هسته‌يي ايران صورت دهند، نيز گفت‌وگوهايي صورت دادند.

ملاقات وزراي خارجه ايران و انگليس
وزيران خارجه ايران وانگليس روز گذشته در ملاقات در نيويورك در زمينه آخرين وضعيت مذاكرات هسته‌يي تبادل نظر كردند. همچنين موضوع بازگشايي سفارت دو كشور، اقدامات و مراحل اجرايي و روند پيشرفت كارها در أين خصوص طي اين ديدار مورد بررسي قرارگرفت و تداوم گفت‌وگوها و پيگيري امور مورد تاكيد دو وزير واقع شد.
نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها