سفرهای شگفت انگیز فضاپیمای کاسینی-هویگنس به کیوان

ساعت 24-ماموریت فضایی کاسینی-هویگنس پروژه مشترکی بین سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده آمریکا (ناسا)، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ایتالیاست که متشکل از مدارگرد «کاسینی» و فرودگر «هویگنس» است.

این دو فضاپیما در سال ۲۰۰۴ میلادی، یعنی هفت سال پس از پرتاب به فضا، وارد جو سیاره کیوان شدند. هدف این ماموریت فضایی بررسی و مطالعه سیاره کیوان و قمرهایش است. ماموریت کاوشگر کاسینی در سپتامبر۲۰۱۷ میلادی پس از بیست سال پایان می گیرد.ماموریت فضایی کاسینی-هویگنس در سال ۱۹۹۷ میلادی مشترکا توسط سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده آمریکا (ناسا)، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ایتالیا برای مطالعه سیاره «کیوان» آغاز شد. کاسینی-هویگنس شامل مدار گرد «کاسینی» و فرودگر «هویگنس» است.هفت سال پس از پرتاب به فضا، هویگنس در سال ۲۰۰۴ میلادی از کاسینی جدا شد و چند هفته بعد روی «تیتان» بزرگترین قمر کیوان فرود آمد.آزمایشگاه علوم فضایی مولارد واقع در «سوری هیلز» جایی است ستاره شناسان مشغول تحقیق درباره زیباترین و دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی، یعنی کیوان هستند.گراینت جونز، یکی از اخترشناسان این آزمایشگاه توضیح می دهد که گروه تحقیقات فضایی چگونه تلاش می کنند با مانورهای لازم فضا پیما را در مدار نهاییش قرار دهند تا بتوانند کیوان را از نزدیکترین فاصله ممکن رصد کنند.او می گوید: «کاوشگر کاسینی از چند سال پیش وارد مدار کیوان شده است و با استفاده از تیتان، قمر سیاره، مدارش را تغییر می دهد. آخر ماه آوریل بار دیگر مدارش را تغییر داد و از نزدیکیِ تیتان گذشت. اینک کاوشگر در حال عبور میان جو کیوان و سیستم حلقه های سیاره قرار دارد و این خیلی هیجان انگیز است. قرار است تا پایان سپتامبر، زمان اتمام ماموریت، کاوشگر کاسینی ۲۲ بار از میان کیوان و حلقه های اطراف آن بگذرد. با گذر از درون حلقه های کیوان می توانیم توزیع جرم داخل سیاره را اندازه بگیریم و در نهایت بفهمیم چقدر ماده در سیستم حلقه های جو سیاره موجود است.»یکی از مهمترین کشفیات تاکنون این است که در شکاف ۲۰۰۰ کیلومتری میان حلقه های یخی اطراف کیوان و بالاترین ابرهای سیاره، گرد وغبار وجود ندارد.پروفسور میشل داورتی مسئول مغناطوسنج کاسینی است و روی این نکته تأکید می کند که هنوز خیلی چیزها درباره کیوان هست که باید کشف شود. وی می افزاید: «نمی دانیم در داخل سیاره چه چیزی وجود دارد. فکر می کنیم که داخل سیاره یک هسته جامد است و احیانا بالای این هسته، یک منطقه حاوی مایع وجود دارد که میدان مغناطیسی سیاره را ایجاد کرده است. ۱۳ سال از زمانی که فضاپیما وارد مدار این سیاره شده می گذرد، اما هنوز نمی دانیم که یک شبانه روز روی کیوان چقدر طول می کشد.»کیوان یک گلوله گازی غول پیکر است که ۷۵ درصد آن از هیدروژن تشکیل شده است. ویژگی جالب دیگر کیوان مربوط به ابرهای آن است که فضاپیمای کاسینی می تواند اطلاعاتی درباره آن بدست بدهد.میشل داورتی در این باره می گوید: «یکی از زیباترین تصاویری که مدارگرد کاسینی از سیاره کیوان در اختیارمان قرار داده، مربوط به قطب شمال سیاره است که از آنجا می توان ساختار شش ضلعی چرخنده در جو آن را ببینید. مشاهده جو از راه دور و همچنین مشاهده تغییرات این ساختار طی زمان کمک می کند که از دینامیک جو سیاره سردربیاوریم. از ابزارهای کاسینی می توان فهمید جو کیوان، حاوی چه مولکول و چه موادی است مثل این است که بدون اینکه وارد جو شده باشیم آن را مزه کرده باشیم!»مأموریت فضایی کاسینی همچنین نشان داده است که در ماه های کیوان به اندازه خود کیوان پدیده های متنوع و سؤال برانگیز وجود دارد.در سال ۲۰۰۵ کاوشگر هویگنس متعلق به آژانس فضایی اروپا به سطح «تیتان»، بزرگترین قمر کیوان فرستاده شد. هویگنس دنیایی را کشف کرد که در آن از آسمان باران موادی نفت مانند می بارد.ژان پی یر لبرتون، از دانشمندان ماموریت فضایی کاسینی-هویگن در آژانس فضایی اروپا در این باره می گوید: «دمای سطح تیتان بسیار سرد است و دمای آن ۱۸۰ درجه سانتیگراد زیر صفر است. مناظر سطح تیتان بسیار به مناظری که روی سیاره مان زمین داریم، شبیه است: رودخانه، دریاچه، دریا و اقیانوسهایی از متان مایع روی سطح قمر تایتان وجود دارد. در تیتان باران می بارد، بارانهایی از جنس متان یا ترکیبی از اتان و متان. در نتیجه در تیتان با پدیده های هواشناسی و یا پدیده های ژئوفیزیکی شبیه روی زمین روبرو هستیم، البته مواد تشکیل دهنده آن کاملا متفاوت است.»قمر دیگر زحل که دانشمندان را مسحور خود کرده «انسلادوس» نام دارد. انسلادوس ششمین قمر کیوان است که با قطری حدود ۵۰۰ کیلومتر، از تیتان خیلی کوچکتراست اما فعال و دینامیک است.
شیلا کنانی از انجمن سلطنتی اخترشناسان بریتانیا در این باره می گوید: «به کمک مدارگرد کاسینی متوجه شدیم که سطح انسلادوس را یخ پوشانده است و قطب جنوب این پوشش یخی، ترکهایی دارد که از آنها موادی به صورت فوران بیرون می ریزد. کاسینی در سال ۲۰۰۸ از میان این فورانها عبور کرد و میزان تمام موادی را که می تواند نشانه حیات باشد، مثل آب شور، آمونیاک، سیلیکات و هیدروکربن را اندازه گرفت.»