رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 273068

۱۵ مساله حل نشده ایران و سناریوهای ایران در سال۱۳۹۶کدامند؟

ابد و یک روز،به همین سادگی و آژانس شیشه ای

ساعت 24- روزنامه نگاران قدیمی ، فعالان اقتصادی ، اقتصاددانان و سیاست ورزان ایران در یک نقطه اشتراک نظر دارند: سال ۱۳۹۶ یکی از سخت ترین سالهای ایران در تاریخ معاصر و به ویژه در تاریخ جمهوری اسلامی به حساب می آید.

جهانگیری
ایران در حالی بهار ۱۳۹۶ را پشت سر می گذارد که به دلایل ناشناس و عجیب و غیرقابل باوری به روزهایی رسیده است که به نظر نمی رسد به سادگی مسایل بزرگ خود را حل کند. انباشت مسایل حل ناشده ایران که هر روز بر دامنه و ژرفای آن اضافه می شود یک سوی ماجرای ناشناس ایران امروزاست و سوی دیگر که تهدید آمیز تر است ، ساده انگاری در باره این مسایل و خوش خیالی هایی است که بر پایه آن خوش خیالیها تصور می شود این مسایل به مرور زمان خودشان حل خواهند شد.

مسایل حل ناشده ایران که در دهه تازه سپری شده خودنمایی بیشتری داشته اند و دارند و راه ایران و ایرانیان را برای پیشرفت و عبور از این روزهای تلخ ناهموار می کنند را می توان در سه گروه بزرگ دسته بندی کرد . یک گروه از مسایل به سیاست خارجی ایران مربوط می شوند. دسته دوم از مسایل حل ناشده موجود از روش های مبارزه سیاسی در داخل سرچشمه می گیرند و دسته سوم از گرفتاری های ایران امروز از جنس اقتصاد و کسب و کار و معیشت شهروندان ایرانی است .

در باره اینکه ایران برای آفتابی شدن روزهایش و کنارزدن ابرهای تیره ناخوشایند، گام نخست را باید از کدام ناحیه بردارد نیز مساله مهمی است که برسر آن توافقی وجود ندارد. اجزای این سه دسته از گرفتاری ها چنان درهم تنیده شده و اثرات برهم فزاینده دارند که دیدن روزهای خوش را سخت کرده است.

به گزارش ساعت 24، یک گزارش منتشر شده از سوی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری از انبوه مسایل و گره های بازنشده ۱۵ مساله که در باره آنها قطعیتی به لحاظ نگاه و توافق در میان نهادهای قدرت وجود ندارد را به شرح زیردر سه دسته طبقه بندی کرده است.


۱ – سازگاری یا ناسازگاری در درون : تحولات سیاسی همین روزهای ایران در سپهر سیاست در ایران را اگر با ژرف بینی بیشتر دنبال کنیم شاهد این هستیم که ناسازگاری میان نهادهای قدرت در ایران بر سازگاری استیلا دارد. در روزهایی که رییس جمهور ایران با داشتن ۲۴ میلیون رای باید راههای کاهش دشواریها را پیگیری کند و با آرایش نو در کابینه دنبال بازکردن گره ها باشد اما وقت و اندیشه و نیرویش را به امور دیگر اختصاص داده است. این روزها می بینیم که مخالفان سیاسی وی و تندروهایی که در انتخابات ۲۹ اردیبهشت ماه امسال شکست خوردند بنای کارشان برادامه تضعیف نهاد دولت در داخل و در چشم جهانیان است . در سپهر سیاست داخلی ایران مسایل حل ناشده ای وجود دارند که هرکدام دنیایی از مجادله در نهان خود پنهان کرده اند. یکی از این مسایل به طور مثال این است که هنوز راهی برای این که افکار عمومی وشهروندان ایرانی بتوانند شفاف و صریح نظر خود را در باره حاکمیت نشان دهند را نیافته ایم. ۵ مساله حل ناشده در ذیل این مقوله عبارتند از: " نتایج انتخابات ۱۳۹۶" ، "اختلاف نظر در باره مسایل کلان حاکمیتی " ، "نزاع های سیاسی جریان های قدرت" ، "قضاوت در باره عملکرد حاکمیت از نظر افکار عمومی " و " اعتراض ها" . به طور مثال بارز دیگر در این مقوله می توان به اختلاف دیدگاههای جریانهای اصلی انقلاب در باره ادامه شرایط امروز و دیروز در مناسبات با آمریکا و غرب دهشتناک که از زمین تا آسمان است اشاره کرد.


۲ – تعادل قدرت در منطقه: براساس تقسیم بندی نتایج پژوهش یادشده در باره سناریوهای ایران در سال ۱۳۹۶ که از سوی نهاد وابسته به ریاست جمهوری تهیه و منتشرشده است ۶ مساله حل ناشده شامل ذیل این مقوله بزرگ ،خود نمایی می کنند که عبارتند از: "سیاست خارجی دولت ایالات متحده آمریکا " ، " پایداری برجام" ،" تقا بل ایران و عربستان سعودی" ،" نقش آفرینی منطقه ای روسیه " ، " خطرهای امنیتی گروههای تکفیری" و "سرنوشت سوریه" . ایران در مناسبات با سوریه گامهای بلندی برداشته است و در ژرفای مسایل امروز و فردای این کشور نقش دارد و حل همین یک مساله زمان و هزینه قابل اعتنایی نیاز دارد.


۳- بحران یا گشایش اقتصادی: این مقوله خود اجزای سه گانه ای را در ذات خود دارد که هرکدام از این اجزا به یک مساله حل ناشده تبدیل شده اند. رشد پایین و پر نوسان تولید ناخاص داخلی و رکود نسبی در ۵ سال اخیر ،کمیت ناکافی و کیفیت نامناسب سرمایه گذاری داخلی و خارجی به مثابه یک موضوع بسیار پر اهمیت و سر انجام مهار یا برگشت دوران تورمی سه عنصر اصلی مقوله بحران یا گشایش اقتصادی به حساب می آیند.


۱۵ مساله و ۷ حالت


براساس شکل و ماهیت سه مقوله سترگ ایران امروز و ۱۵ مساله حل ناشده آن چند حالت را می توان تصوروشمایی از آنها را ترسیم کرد. در مقوله سیاست خارجی و ۶ مساله آن حالتهای سه گانه زیر را می توان دید: الف - قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای حضور ایران را در ایجاد توازن نو و تقسم محدوده های قدرت می پذیرند ب – قدرتهای فراتر از منطقه و منطقه ای در ایجا د تعادل نوین نادیده می و برای تقسیم محدوده های اعمال قدرت ایران را نا دیده می گیرند ج- توافقی در منطقه پدیدار نمی شود و نزاع های موجود در منطقه ای که ایران در آن قرار دارد و همچنین در ابعاد فرامنطقه ای تداوم می یابد. ه - در مقوله سازگاری یا ناسازگاری داخلی نیز دو حالت شامل رقابت معمول موجود بر سر قدرت میان جریانهای فعلی ادامه پیدا می کند و – منازعه موجود به بحران در میان جریان های سیاسی منجر می شود. در مقوله اقتصاد نیز دو حالت ز- اقتصاد به بحران می رسد و ح – گشایش اقتصادی پدیدار می شود خود نمایی می کنند.


سناریوهای ایران:پیش از اینکه این نوشته را بخوانید تهیه کنندگان گزارش تاکید می کنند " این سناریوها بر پایه زمان سپری شده است. یعنی در آستانه نوروز ۱۳۹۷ هستیم و داریم رخدادهای ۱۳۹۶ را مرور می کنیم.


سناریوی شاید وقتی دیگر : براساس این سناریوطرفهای در گیر در منازعات منطقه ای پذیرفتند ایران را نمی توانند کنار بگذارند( حالت ب) و قبول کردند راه حل سیاسی کارآمدترین گزینه قابل بررسی است و ابرآیند این روش و منش ها به وضعیت آرام در منطقه منجر شده و همزیستی آشتی جویانه گزینه قابل قبول اجرایی شد.. بر پایه چنین گزینه ای در مناسبات منطقه ای می توان تصور کرد ایران در داخل نیز سازگار شدن باهم را برناسازگاری ترجیح داد و به همین دلیل رویکرد به مناسبات خارجی ایران با توافق همراه شد..با توجه به پیش زمینه های این سناریو حالا می توان حالت (ط) را تصورکرد . یعنی اقتصاد باتوجه به تعاملات منطقه ای و جهانی ابران به سرمایه گذاری داخلی و خارجی دسترسی پیداکرد. این یک سناریوی خوش بینانه است که به تعبیر نویسندگان " شاید وقتی دیگر " رخ دهد.


سناریوی ابد و یک روز: یک سناریو که حالت برزخی دارد و سخت و فرساینده ایران خواهد بود سناریوی ابد و یک روز است. اساس این سناریو بر پدیدار شدن حالت (و) است. به این معنا که نزاع های سیاسی میان جریان های سیاسی به بحران می رسد.در این حالت شرایط روانی جامعه نامساعد شد و ریسک سرمایه گذاری افزایش یافت و سرمایه گذاری رخ نداد و رشد کاهش را تجربه کرد.. در این وضع هر موضوع اقتصادی به مساله سیاسی تبدیل و به بحران اقتصادی رسیدیم. در این سناریو در سال ۱۳۹۶ ایران هراسی جدی تر و ایران در تقسیم اعمال قدرت کنار گذاشته شد. کاهش مشروعیت چشمگیراز پیامدهای این سناریو بود.


سناریوی آژانس شیشه ای : در این سناریو سه حالت تصور می شود. ایران در توازن منطقه ای بیرون از معادلات قرار گرفت، رقابت معمول برسرقدرت میان جناح های سیاسی ادامه یافت و بحران اقتصادی رخ داد. بر اساس این سناریو و حالتهای سه گانه است که تحریم ها علیه ایران در ۶ ماه دوم سال اتفاق افتاده ، آمریکا یی هاحملات هدفمند در منطقه به زیان ایران انجام دادند.. در این سناریو اروپایی ها به دلیل هزینه های سنگین تحریم ها از ایران دور شدند. در این سناریو دیده شده است که در سال ۱۳۹۶ ایران بدون رویارویی مستقیم از منطقه حذف شد و نتایج انتخابات ۱۳۹۶ نیز راه را برای ایجاد توافق در مساله خارجی هموار نکرد.


سناریوی به همین سادگی: براساس این سناریو در سال ۱۳۹۶ منازعات منطقه ای تداوم یافت و اراده مشترکی برای وضعیت منازعات منطقه ای شکل نگرفت. در سناریوی به همین سادگی رقابت جریان های سیاسی در حد معمول و به رغم تفاوت دیدگاهها در سیاست خارجی باقی ماند و سطحی از گشایش اقتصادی ایجادشد. این گشایش اقتصادی اما آنقدر نبود که رشد اقتصادی شتابان شود.

نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها