محمدصادق جنان‌صفت

سمت و سوی مبهم کابینه دوازدهم

ساعت 24- دنیای سیاست در ایران پیچیده‌تر از آن شده است که همه سمت‌سوی آن و همه کنج‌ها و گوشه و کنارهایش با یک نگاه دیده شود. بازیگران سیاست ایران به ویژه آنهایی که بلافاصله از سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بخشی از قدرت را در دست داشته و دارند، دیگر همان انقلابیون اواخر دهه 1350 نیستند که همه مقررات و رفتار و گفتارشان برای صیانت از انقلاب نوپای آن سال‌ها باشد.

حال معلوم شده است که نظام حاکم بر ایران ریشه در زمینی دوانده و می‌توان به آن متصل شد و برخی منافع فردی، گروهی و حزبی و جناحی را به دست آورد. دو جناح اصلی که در همه این 37 سال سپری شده در مراکز قدرت حاضر و ناظر بوده‌اند و مبارزه‌ای طولانی از 1368 تا امروز را شکل و ماهیت داده‌اند، اکنون قدرت مستقر در نهاد دولت را می‌شناسند و نیک می‌دانند حتی همین میزان از قدرت که به قوه مجریه رسیده است نیز قدرت فوق‌العاده‌ای است. این شناخت از قدرت نهاد دولت موجب شده است که چینش افراد و اعضای کابینه در دوره دوازدهم حساس‌تر از هر زمان دیگر باشد. حسن روحانی که در همه این دهه‌ها در مراکز قدرت حضور جدی و متعالی داشته و دارد، نیز بازی را پیچیده کرده است و التهاب و نگرانی‌ها درباره کابینه آینده را با دادن برخی آدرس‌ها در رفتار و گفتار افزایش می‌دهد. او چند راه در پیش دارد؛ یک راه این است که کابینه‌ای یکدست از اصلاح‌طلبان و افراد نزدیک به جریان سیاسی مشهور به اعتدالیون تشکیل دهد. روحانی با رجوع به منطق، خرد سیاسی و آرایش در هسته مرکزی قدرت و شاخه‌های آن به احتمال قوی چنین کاری انجام نمی‌دهد. او می‌خواهد در چهار سال آینده کاری انجام دهد و سرنوشتی مشابه دو همتای قبلی پیدا نکند. روحانی راه دیگری را نیز پیش رو می‌بیند و آن، دادن سهم به طیف‌های گوناگون دو جناح سیاسی مهم کشور است. او شاید براساس تجربه، گرایش‌های سیاسی پیشین و آینده‌نگری به سمت اعتدالیون اصولگرایان حرکت کند که نماد آن علی لاریجانی به عنوان رییس مجلس است. واقعیت این است که لاریجانی به عنوان نماد اصولگرایان معتدل در آینده بیش از اصلاح‌طلبان شاید با روحانی سازگار باشد. اما آنچه می‌توان امروز به روحانی توصیه کرد، این است که اگر تمایل دارد اندیشه و نام او در تاریخ ایران ادامه یابد، باید کارآمدترین روش را در انتخاب کابینه لحاظ کند. این موضوع بسیار اهمیت دارد که یک اندیشه واحد بر کار دولت آینده حاکم باشد و این مساله به ویژه در حوزه اقتصاد بسیار اهمیت دارد. شاید یک توصیه کارشناسی به روحانی این باشد که دست‌کم گروه اقتصادی دولت به مناقصه و مزایده داده نشود و یک تیم یکدست دارای اندیشه واحد و فرماندهی مناسب برای چهار سال آینده تعیین شود. به مزایده گذاشتن گروه اقتصادی دولت می‌تواند پاشنه آشیل رفتار حسن روحانی در همین روزها باشد و بهتر است از این کار اجتناب شود.