برترین کارگردان تاریخ سینما از نگاه «اینگمار برگمن»

ساعت24- امروز (یکشنبه) یکصد و بیست و یکمین سالروز تولد «جان آلویسیوس فینی» معروف به «جان فورد»، وسترن‌ساز سرشناس سینمای آمریکاست که از نگاه «اینگمار برگمن» بزرگ‌ترین کارگردان تاریخ سینما بود.

جان فورد روز اول فوریه ۱۸۹۴ در «ماین» آمریکا و از خانواده‌ای ایرلندی مهاجر چشم به جهان گشود. او شهرت فراوان خود را به‌واسطه‌ ساخت فیلم‌های وسترن مانند «جویندگان» و «دلیجان» و هم‌چنین ساخت نسخه‌های سینمایی از آثار کلاسیک برجسته‌ قرن بیستم مانند «خوشه‌های خشم» به ‌دست آورد.

رکورد او در کسب چهار جایزه‌ اسکار بهترین کارگردانی هم‌چنان دست‌نیافتنی است. سبک خاص او در فیلم‌سازی بسیار تاثیر‌گذار بود؛ به‌گونه‌ای که «اینگمار برگمن» و «اورسن ولز» از او به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان تاریخ سینما نام می‌بردند.

جان فورد پیشگام فیلم‌برداری فضای خارج از استودیو و نماهای بسیار باز بود که در آن شخصیت‌های فیلم در یک محیط طبیعی بسیار بزرگ قرار می‌گرفتند. او الهام‌بخش کارگردانان بزرگ سینما چون «جورج لوکاس»، «مارتین اسکورسیزی»، «آکی‌را کوروساوا»، «استیون اسپیلبرگ»، «کلینت ایست‌وود»، «ویم وندرس»، «دیوید لین»، «پیتر بوگدایوویچ» و «کوئنتین تارانتینو» بوده است.

وی در بیشتر فیلم‌هایش اشاره مستقیم و غیرمستقیم به اصالت ایرلندی خود داشت. وی بازیگری را در سن ۲۰ سالگی با حضور در فیلم «تولد یک ملت» آغاز کرد، اما دوران بازیگری‌اش چندان ‌طول نکشید و در سال ۱۹۱۷ بود که اولین فیلم خود را در مقام کارگردان با نام «گردباد» ساخت.

جان فورد در دهه‌ ۲۰ به سمت رییس انجمن کارگردانان آمریکا منصوب شد. از میان بازیگران هالیوود، «جان وین» رکوردار بازی در فیلم‌های «فورد» است. او در ۲۴ فیلم به کارگردانی «فورد» نقش‌آفرینی داشت که از معروف‌ترین آنها می‌توان به «دلیجان» (۱۹۳۹)، «دختری با روبان زرد» (۱۹۴۹)، «جویندگان» (۱۹۵۶) و «بال‌های عقاب‌ها» (۱۹۵۷) اشاره کرد.

محبوب‌ترین لوکیشن‌ فورد برای ساخت فیلم‌هایش، دره «مانیومنت» در جنوب ایالت یوتا بود. او به سخت‌گیری شدید با بازیگران فیلم‌هایش و تمسخر و فریاد برسر آنان شهرت داشت. تا جاییکه «جان وین» را «احمق بزرگ» صدا می‌زد و به گفته‌ «هنری فوندا»، تنها کسی بود که می‌توانست «جان وین» را به گریه بیندازد.

با این حال بسیاری از بازیگرانی که سابقه کار با «فورد» را داشته‌اند، اذعان کرده‌اند که شخصیت محکم و جدی او، بهترین بازی را از آنها گرفته است. او در طول جنگ دوم جهانی به‌عنوان فرمانده‌ در نیروی دریایی ایالات متحده خدمت کرد. در این زمان، «جان فورد» دو فیلم مستند برای نیروی دریایی آمریکا ساخت و توانست برای فیلم مستند «جنگ میانه‌راه» (۱۹۴۲) و فیلم تبلیغاتی «هفتم دسامبر» (۱۹۴۳) دو جایزه‌ اسکار به‌دست آورد.

جان فورد روز ۳۱ اوت ۱۹۷۳ بر اثر سرطان معده در سن‌ ۷۹ سالگی در کالیفرنیا درگذشت. وی در طول چند دهه فعالیت سینمایی، کارگردانی ۱۴۵ فیلم را برعهده داشت که کسب چهار جایزه‌ اسکار بهترین کارگردانی، بزرگ‌ترین افتخار کارنامه سینمایی او محسوب می‌شود.

وی در سال ۱۹۳۵ برای «خبرچین»، درسال ۱۹۴۰ برای «خوشه‌های خشم‌»‌، در سال ۱۹۴۱ برای «دره من چه سرسبز بود» و در سال ۱۹۵۲ برای «مرد آرام» موفق به کسب اسکار شد، هرچند دراین میان تنها برای فیلم «دره من چه سرسبز بود» جایزه اسکار بهترین فیلم را کسب کرد.

این کارگردان بزرگ تاریخ سینما در سال ۱۹۳۹ برای فیلم «دلیجان» نامزد اسکار بهترین کارگردانی شد و تنها کارگردان تاریخ سینما است که چهار اسکار بهترین کارگردانی را برده است. «فرانک ‌کاپرا» و «ویلیام ویلر» هرکدام سه ‌بار این جایزه‌ معتبر را کسب کرده‌اند.

این کارگردان نام‌دار برای دو فیلم «مرد آرام» و «خانه دوردست» نامزد بهترین فیلم اسکار شد. در سال ۱۹۷۳، «ریچارد نیکسون»، رییس‌جمهور وقت آمریکا مدال آزادی ریاست‌جمهوری را به «فورد» اعطا کرد و در همان سال، انجمن فیلم آمریکا اولین جایزه‌ دستاورد سینمایی خود را به او اختصاص داد.

او در سال ۱۹۵۳ برای فیلم «خورشید به روشنی می‌درخشد» نامزد جایزه‌ اول جشنواره‌ کن بود. «فورد» چهار بار نامزد جایزه‌ بهترین فیلم از نگاه انجمن کارگردانان آمریکا بود که یک‌بار در سال ۱۹۵۳ برای فیلم «مرد آرام» موفق به کسب آن شد.

فورد در سال ۱۹۵۵ جایزه‌ ویژه‌ دستاورد سینمایی را از جوایز گلدن کلوب به‌دست آورد. در سال ۱۹۴۸ برای فیلم «کلمنتاین عزیزم» جایزه‌ ربان نقره‌ای انجمن ملی روزنامه‌نگاران فیلم ایتالیا را

کسب کرد. او دو بار سابقه‌ کسب جایزه‌ از جشنواره‌ لوکارنو جمهوری چک را دارد؛ اول در سال ۱۹۵۰ برای فیلم «وقتی ویلی به خانه برمی‌گردد» و دوم جایزه‌ بهترین کارگردانی در سال ۱۹۴۸ برای «چهل آپاچی».

وی در سال ۱۹۷۱ جایزه‌ افتخاری شیر طلایی جشنواره ونیز را کسب کرد و در سال ۱۹۵۲ برای فیلم «مرد آرام» جایزه‌ بین‌المللی این جشنواره را به‌دست آورد.

از معروف‌ترین ساخته‌های فورد می‌توان از «مردی که لیبرتی والانس را کشت»، «ریو گرانده»، «اسب آهنین»، «آقای لینکلن جوان»، «آنها بی‌ارزش بودند»، «فراری»، «کاروان‌سالار»، «دو سوار» و «پاییز قبیله شاین» نام برد.