گزارش سیا از قتل خاشقجی منتشر شد

محمد بن‌سلمان تحریم نشد

ساعت 24-بنا بر گزارش رسانه‌های آمریکا، با وجود انتشار علنی گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره نقش مستقیم محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، بنا ندارد ولیعهد ۳۵ساله عربستان را تحریم کند و تنها به ممانعت از صدور ویزا برای حدود ۷۰ شهروند سعودی که در این رابطه نقش داشته‌اند بسنده خواهد کرد.

به گزارش بی‌بی‌سی، به این ترتیب این پرسش پیش می‌آید که اگر کاخ ‌سفید چه تحت ریاست دونالد ترامپ و چه جو بایدن مجازاتی برای قتل و مثله‌کردن یک روزنامه‌نگار در نظر نمی‌گیرد، علنی‌شدن یا محرمانه‌ماندن گزارش سازمان سیا چه منفعتی داشت؟ پاسخ به این پرسش را باید در رویکرد دو رئیس‌جمهوری سابق و فعلی در روابط با ریاض جست‌وجو کرد. یک تحلیل در میان ناظران این است که دونالد ترامپ با علنی‌نکردن محتوای این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود، یک برگ برنده در دست خود نگه داشت تا ولیعهد جوان را در عملی‌کردن سیاست‌های خود «ترغیب» کند و هم‌زمان با امضای قراردادهای تسلیحاتی، میلیاردها دلار سود روانه واشنگتن کرد. شاید هم همین برگ برنده به جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، اجازه داده بود تا در چهار سال گذشته در روابط بسیار نزدیکی که با محمد بن‌سلمان برقرار کرده بود، او را به‌سوی اقداماتی مانند صلح با اسرائیل و ترغیب متحدان ریاض برای برقراری روابط با تل‌آویو مجاب کند. در سوی دیگر، اکنون دولت جو بایدن با علنی‌کردن این گزارش خواهد توانست با «شرمسارکردن» محمد بن‌سلمان در انظار عمومی، یک بار دیگر ولیعهد جوان و بلکه پدر او را در موقعیتی قرار دهد که به واشنگتن دست بالا در تنظیم مجدد روابط با ریاض را تقدیم می‌کند- این بار نه با محرمانه‌نگه‌داشتن اطلاعات بلکه با انتشار علنی آن. همان‌طورکه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در نخستین واکنش علنی پس از انتشار این گزارش بار دیگر بر تعهدات ایالات متحده برای دفاع از عربستان تأکید کرد و آشکارا گفت که مقام‌های آمریکایی نمی‌خواهند از تعاملات با خود بن‌سلمان صرف‌نظر کنند. در حقیقت، مقصردانستن محمد بن‌سلمان بدون تحریم یا هرگونه عقوبتی، یک بار دیگر کاخ‌ سفید را قادر خواهد کرد تا عربستان را «زیر دِین» خود ببرد و از این امتیاز برای همراه‌کردن ریاض در دیگر طرح‌های خود -مثلا احیای برجام با ایران- استفاده کند. البته در دفاع از تحریم‌نکردن محمد بن‌سلمان، روز جمعه یک مقام کاخ ‌سفید به رسانه‌ها گفته «آمریکا معمولا مقام‌های ارشد دول دیگر را مستقیم تحریم نمی‌کند»؛ سیاستی که دست‌کم درباره تحریم مقام‌های همسایه‌های عربستان – یعنی ایران و سوریه- طور دیگری اعمال شده است. در همین حال گفته شده آمریکا بنا دارد در مفاد قرارداد فروش سلاح به ریاض که در دوران دونالد ترامپ عقد شده بود، بازبینی کند. اقدامی که دست کاخ ‌سفید را برای نگه‌داشتن برگ برنده در روابط با ریاض -و شاید یک قرارداد تسلیحاتی بزرگ دیگر- باز خواهد گذاشت. منفعت انتشار این گزارش برای دولت جو بایدن در سطح سیاست داخلی هم این خواهد بود که او علاوه بر عملی‌کردن یکی از وعده‌های انتخاباتی خود، می‌تواند روی رعایت «اصل شفافیت حکومت» که دموکرات‌ها آن را از ارزش‌های اصولی خود می‌دانند، مانور دهد. بر پایه گزارش اطلاعاتی آمریکا محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، با عملیات «دستگیری یا کشتن» جمال خاشقجی «موافقت» کرده بوده است. در این گزارش آمده است: «ما چنین ارزیابی می‌کنیم که محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، نقشه عملیاتی برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی در استانبول ترکیه را تأیید کرده است». در بخش دیگری از این گزارش همچنین آمده است: «براساس اینکه ولیعهد [عربستان] بر همه تصمیم‌گیری‌ها در این کشور پادشاهی نظارت دارد، با توجه به دخالت مستقیم یکی از مشاوران اصلی و گروهی از اعضای کادر حفاظت محمد بن‌سلمان در عملیات مورد نظر و نیز با توجه به این موضوع که ولیعهد از به‌کارگیری اقدامات خشونت‌آمیز برای خاموش‌کردن مخالفان در خارج از کشور، از جمله خاشقجی حمایت کرده است، ما به این ارزیابی رسیدیم».