قیمت‌ موبایل، لپ تاپ و کامپیوتر پس از توافق جامع؟

ساعت24-براساس رسم هر ساله در بازار موبایل و IT در فروردین بازار هنوز خود را پیدا نکرده، از ابتدای اردیبهشت و در ماه خرداد بازار واقعی می شود و خرید و فروش‌ها بار دیگر آغاز می شود. در سال‌های اخیر با شروع ماه رمضان بازار قدری کند می شود و خرید و فروش ها کاهش می یابد. پس از ماه رمضان بازار بهتر می شود.

سپس در تابستان با تعطیلی مدارس و دانشگاه ها، بازار به خواب می‌رود و با آغاز سال تحصیلی فصل رونق بازار IT آغاز می شود و تا بهمن ماه و اسفندماه ادامه دارد. در مجموع نیز نیمه دوم سال بهترین زمان رونق در بازار کامپیوتر و IT‌ است. البته امسال موضوع دیگری به نام توافق احتمالی جامع هسته‌ای در تیرماه وجود دارد که در صورت تحقق، می‌تواند این بازار را با واکنش‌های متفاوتی مواجه کند.

لوزان با بازار IT چه می‌کند؟
آغاز سال ۹۴ با تفاهم هسته‌ ای ایران با گروه ۱+۵ مصادف شد؛ موضوع مهمی که از مدت ها پیش ذهن مردم و سیاست مداران را به خود مشغول کرده و طبق این تفاهم که رابطه مستقیمی با تحریم‌ ها دارد، انتظار می رفت بازار را به خود معطوف کند.
در تعطیلات نوروز ۹۴ سرانجام نخستین گام در باز شدن گره این کلاف سردرگم برداشته شد و سیگنال‌ های بازارهای ایران در اغلب بخش ها مثبت شد.
محمد مهدی میر مهدی رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران در گفتگو با خبرنگار «راه مردم» وضعیت فعلی بازار IT را پس از تفاهم هسته‌ ای و در آغاز سال ۹۴ طبق انتظار مثبت پیش بینی می‌ کند.
او نگاه واقع بینانه ای به تفاهم هسته ای و انتظارات از این تفاهم سرانجام به نتیجه رسیده دارد، میرمهدی می گوید: پیش از تحریم ها نیز واردات کالای IT به ایران انجام می شد؛ اما به دلیل اینکه نباید مشخص می شد که این کالاها به مقصد ایران می رسد از طریق فروشنده های دست چندم و با قیمت گران تر خریداری و وارد کشور می شد.
وی ادامه داد: بنابراین مهمترین تاثیر احتمالی این تفاهم سیاسی، تسهیل گردش پولی و تهیه کالا از تولیدکننده اصلی است که باعث کاهش قیمت کالا در سمت مصرف کننده نهایی می شود. در شرایط جدید این مانع به ویژه برای آن دسته از کالاهای IT که در زمره کالاهای با کاربرد چند منظوره هستند، تسهیل خواهد شد. برای مثال سرورها از جمله این موارد محسوب می‌شوند. در شرایط فعلی تحریم، واردکننده برای حواله پول درصدی به صراف می دهد که با برداشته شدن تحریم‌ ها این قبیل هزینه ها حذف می شود.
میرمهدی موضوعات مطرح شده در این تفاهم را بسیار تاثیر گذار بر مبادلات خواند و گفت: این تفاهم فعلا در حد پیش ‌نویس است و هنوز تکمیل نشده اما در صورت نهایی شدن، سبب تشدید رقابت در بازار خواهد شد.
رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران گفت: انتظار کلی از تفاهم لوزان، کاهش قیمت ارز است اما انتظار نمی ‌رود نرخ دلار از نرخ ۲۸۵۰ تومان در بودجه پایین ‌تر بیاید. بنابراین انتظار می ‌رود با کاهش قیمت ارز زمینه ارزان شدن کالای IT فراهم شود. در صورت کاهش نرخ ارز، فروشنده ها نیز از ارزان شدن دلار استقبال خواهند کرد، زیرا یک بار کالای خود را با قیمت پایین تر و با ضرر بفروش می رسانند و کالا را ارزان تر می خرند و جایگزین می کنند اما در عوض بازار به جنب و جوش خواهد افتاد و بازار پر رونق قطعا بازار بهتری خواهد بود.
میرمهدی در توصیف وضعیت فعلی بازار توضیح داد: مطابق رسم هر ساله و پیش بینی ها، معمولا بازار IT تا پایان فروردین ماه گیج است؛ تجربه ۳۵ ساله من از بازار IT نشان می دهد تا آخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه هر سال زمان لازم است تا بازار خود را پیدا کند و قیمت ها ثابت شوند و پای مشتری به بازار باز شود. در این مدت نیز قیمت ها نیز توسط فروشنده ها طبق هزینه‌های سال قبل و مانند سال پیش اعلام می شوند.

پیش‌بینی کاهش قیمت تجهیزات کاربردی IT به شرط توافق
رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران اضافه کرد: هر سال معمولا به طور رسمی بازار از ماه دوم سال واقعی می شود؛ حساب و کتاب های سال قبل که بسته شده بود روشن می شود؛ آنهایی که کم آورده اند و زیان کرده اند در ماه های اول و دوم متوجه می شوند و بازار به طور واقعی جان می گیرد. به ویژه سال گذشته که سال ضعیفی از نظر فروش برای کسبه بازار IT بوده است و فروشگاه ها با مشکلات زیادی روبه رو بوده اند. حتی علاوه بر این فروش شب عید بازار IT نیز خوب نبود. همیشه طبق قانونی در سیستم دولتی که اگر پولی اضافه در سازمانی بماند باید در پایان سال به خزانه دولتی بازگردد، شب عید شاهد خریدهای دولتی در بازار IT‌ بودیم اما چند سالی است خبری از این خریدها و مراجعه مسئولان خرید نیز در بازار شب عید نیست. بنابراین برای سال ۹۴ نیز پیش بینی ادامه این روند دور از ذهن نیست.
وی توضیح داد: سال گذشته در رکود اغلب بازارها، شاهد حذف IT از سبد خانوار بودیم؛ میزان فروش فروشگاه ها به شدت کاهش پیدا کرده بود و حتی در برخی پاساژهای کامپیوتر روزانه ۴۰۰ نفر تا ۱۰۰۰ نفر ورودی داشتیم. حتی قشری که معمولا برای تماشا و اطلاع از آخرین محصولات در پاساژهای کامپیوتر و IT رفت و آمد می کردند نیز نیامدند. مجموع این عوامل باعث می شد بازار متفاوتی در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ در حوزه کامپیوتر و IT قابل تصور نباشد.
میرمهدی با تشریح پیش بینی روند بازار در ماه های پیش رو، گفت: طبق رسم هر ساله بعد از ماه های اول سال که بازار هنوز خود را پیدا نکرده، از ابتدای اردیبهشت و در ماه خرداد بازار واقعی می شود و خرید و فروش ها بار دیگر آغاز می شود. در سال های اخیر با شروع ماه رمضان که امسال با اول تیر ماه مصادف شده است، بازار قدری کند می شود و خرید و فروش ها کاهش می یابد و پس از ماه رمضان بازار بهتر می شود.
رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران ادامه داد: سپس طبق رسم هر ساله بازار کامپیوتر و IT در تابستان با تعطیلی مدارس و دانشگاه ها، خواب است که امسال پایان ماه رمضان با ماه‌ های مرداد و شهریور همزمان است. با آغاز سال تحصیلی و مراجعات دانش آموزان، دانشجویان و اساتید به دانشگاه، مهر ماه و فصل رونق بازار IT آغاز می شود و تا بهمن ماه و اسفندماه ادامه دارد. در بهمن و اسفندماه مراجعات مسئولان خرید دولتی نیز بر میزان خرید و فروش در بازار می‌ افزاید. در مجموع نیز نیمه دوم سال بهترین زمان رونق در بازار کامپیوتر و IT‌ است.
در این رابطه صابر فیضی مدیرعامل سابق شرکت مخابرات ایران کاهش قیمت تجهیزات کاربردی IT در سال جاری به شرط توافق سیاسی هسته‌ ای را محتمل دانست.
وی معتقد است: اگر آنچه که در تفاهم نامه ذکر شده در توافق نیز آورده شود، تجهیزات سمت مشتری را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

افزایش قیمت در انتظار لپ تاپ
اما در حالی که بازار IT هنوز به طور کامل از تعطیلات نوروزی خارج نشده بود، خبر تغییر تعرفه و تغییر قیمت برخی کالاهای IT در بوق گرانی دمید.
طبق تعرفه جدید گمرکی در سال ۱۳۹۴، تعرفه واردات ماشین ‌های خودکار داده ‌پردازی شخصی کیفی (نوت‌ بوک) از ۱۰ به ۱۵ درصد افزایش یافت. سال گذشته نیز تعرفه کالای نوت ‌بوک از ۴ به ۱۰ درصد افزایش یافته بود.
علت این افزایش تعرفه حمایت از تولید داخلی درج شده است.
میرمهدی با اشاره به افزایش اخیر تعرفه واردات نوت‌بوک از ۱۰ به ۱۵ درصد، می گوید: این تعرفه از روز دوشنبه مورخ ۱۷ فروردین ۹۴ در گمرکات کشور قابل اجرا شده است و این مصوبه کمیسیون ماده یک به امضای اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور رسیده است.
رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران درباره این افزایش تعرفه روی قیمت‌ نهایی کالا، اظهارداشت: افزایش ۵ درصدی تعرفه واردات گمرک برای مثال روی نوت‌بوک ۲ میلیون تومانی حداقل ۱۰۰ هزار تومان افزایش قیمت ایجاد می‌کند.
وی گفت: انتظار بازار این است که این افزایش قیمت با کاهش قیمت دلار در آینده جبران شود.
میرمهدی درباره زمان اعمال این تعرفه‌ها در بازار، گفت: تاثیر تعرفه جدید، تا آخر فروردین‌ ماه روی اجناس موجود در بازار اعمال نخواهد شد و احتمالاً تغییرات از ابتدای اردیبهشت ایجاد می‌شود.

احتمال تغییر اوضاع در بازار IT‌
آرش مطبوع، مدیر بخش موبایل یک شرکت واردکننده و گارانتی کننده در تشریح وضعیت بازار و پیش بینی آینده بازار IT در سال جاری، به خبرنگار «راه مردم» می گوید: در آغاز سال اعلام تفاهم سیاسی ایران و کشورهای ۱+۵ و امیدواری به بهبود اوضاع، شوک یک هفته ای در بازار را رقم زد که در نتیجه نرخ دلار کاهش یافت اما به زودی با رفع شوک زودگذر قیمت دلار به حالت قبل بازگشت و در نتیجه از ابتدای سال هنوز هیچ اتفاقی نتوانسته در بازار تاثیر پایدار ایجاد کند.
وی ادامه داد: نوسان قیمت ارز سبب شده که کسبه در خرید و سفارش کالا با احتیاط عمل می کنند و مشتری ها نیز در تصمیم گیری مردد باشند.
او اما تاثیر احتمالی شدید رفع تحریم ها را مشروط به بسته بودن دروازه های کشور می داند. به این معنی که در صورتی تفاهم سیاسی می توانست تغییر جدی در بازار به وجود آورد که تاکنون دروازه های ورودی کشور برای ورود کالاهای IT بسته بوده باشد. اما در حال حاضر انواع برندها به ویژه در بخش موبایل وارد کشور می شود. بنابراین به نظر می رسد تاثیر تغییرات سیاسی در حوزه موبایل کمرنگ باشد و بیشتر حوزه IT را تحت تاثیر قرار می دهد.
مطبوع توضیح داد: اگرچه در حال حاضر در حوزه موبایل معروف ترین برند موبایل حضور رسمی ندارد و برندهای از جمله HTC در مقایسه با برندهای سونی، سامسونگ و ال جی کمرنگ تر است اما واردات از طریق نمایندگی‌ های قانونی وجود دارد و حوزه موبایل آنقدر جذابیت صرفه اقتصادی برای فعالان بازار دارد که در شرایط فعلی نیز بازار در جریان باشد. البته به نظر می رسد در صورت تغییر شرایط سیاسی نیز تاثیر بر بازار موبایل شدید نباشد؛ به این معنی که احتمالا در نتیجه اثر روانی شاهد کاهش موقتی قیمت ارز خواهیم بود و پس از اندک زمانی بار دیگر نرخ ارز به حالت قبل نزدیک می شود که در نهایت کاهش چشمگیر نرخ ارز پیش بینی نمی شود. اما باید توجه داشت که این پیش بینی ها احتمال قوی تر است و آینده قابل پیش بینی نیست.
وی افزود: در حوزه IT و نوت بوک برخی برندها از جمله HP اصلا در بازار ایران حضور رسمی ندارند و بیشتر بازار در اختیار برندهایی از جمله ایسوس است که واردات راحت تری دارند؛ در نتیجه به نظر می رسد به دلیل محدودیت‌ های بیشتر کالاها در بازار IT با بهبود شرایط سیاسی شاهد تغییرات بیشتر در بازار IT‌ و افزایش تنوع کالا در این بازار باشیم. تا آن زمان احتمالا در بازار IT شاهد بی ثباتی نرخ ارز و بازار منتظر خواهیم بود.

فعلا نمی توان تصمیم کلانی گرفت
امیر آهنگری یک واردکننده نوت بوک نیز در تشریح وضعیت بازار و پیش بینی آینده بازار IT در سال جاری، به خبرنگار «راه مردم» تاکید کرد: تا تیرماه که زمان توافق نهایی است نمی توان تصمیم کلانی اتخاذ کرد.
وی با اشاره به افزایش ۵ درصدی تعرفه گمرکی نوت بوک، گفت: سال گذشته نیز که تعرفه واردات نوت بوک از ۴ به ۱۰ درصد افزایش یافت شرایط برای واردکننده های رسمی سخت شد؛ امسال نیز که تعرفه از ۱۰ به ۱۵ درصد افزایش یافته است، قطعا شرایط سخت تر از پیش خواهد شد. با تعرفه فعلی گمرکی به اضافه ۹ درصد ارزش افزوده، تعرفه ترخیص کالا ۲۴ درصد شده است که برای مثال روی یک نوت بوک ۶۰۰ دلاری ۱۵۰ دلار معادل یک چهارم قیمت هزینه ترخیص می شود. این افزایش هزینه برای واردکننده در نهایت در بازار و به مشتری نهایی تحمیل خواهد شد.
آهنگری تصریح کرد: انتظار بازار از توافق سیاسی تیرماه کاهش نرخ ارز است و کاهش فاصله نرخ ارز آزاد و ارز دولتی است؛ هم اکنون در بودجه نرخ ارز ۲۸۵۰ تومان در نظر گرفته شده است و نرخ ارز آزاد ۳۲۰۰ تومان است که فاصله ۴۰۰ تومانی با یکدیگر دارند. در صورت به حداقل رسیدن فاصله نرخ ارز دولتی و آزاد شرایط بسیار خوب خواهد شد و در این صورت افراد خاص با ویژگی های خاص نمی توانند از ارز ارزان تر استفاده کنند و رقابت با یک قیمت انجام و رقابت سالم خواهد شد. در واردات کالا نیز کاهش نرخ ارز تاثیر مستقیم بر قیمت کالای IT خواهد داشت. تمام این پیش بینی ها به شرطی محقق می شود که در تیرماه توافق سیاسی حاصل شود.

پیش‌ بینی ثبات در بازار موبایل
اما محبوب ترین کالای IT گوشی تلفن همراه است. هم ‌اکنون ۲۰۰ شهر از نسل سوم تلفن همراه برخوردار هستند و ۴۰ شهر کشور نیز به نسل چهارم تلفن همراه مجهز شده اند.
از سوی دیگر طبق اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، براساس برنامه ‌ریزی انجام شده تا پایان سال ۹۴ پهنای باند اینترنت در کشور به دو برابر وضع موجود افزایش می ‌یابد.
محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است: توجه به مناطق محروم یکی از برنامه ‌های جدی این وزارتخانه است و امسال به ۲۵ هزار روستای کشور اینترنت داده می‌شود.
افزایش دسترسی به اینترنت و توسعه اینترنت موبایل قطعا نیاز به ابزارهای طرف کاربر را نیز افزایش می دهد که پرکاربردترین ابزار ارتباطی شخصی موبایل است. افزایش نیاز جامعه به تنهایی می تواند زمینه افزایش رونق در بازار را فراهم کند و نوید بخش روزهای خوب برای بازار موبایل باشد.
غلامحسین کریمی رئیس اتحادیه دستگاه‌ های مخابراتی و ارتباطی به «راه مردم» می گوید: از ابتدای سال ۹۴ تاکنون تغییر محسوسی در وضعیت بازار مشاهده نشده است. هم اکنون هیچ نمایندگی رسمی ایرانی از شرکت های موبایلی آمریکایی وجود ندارد، برندهایی از جمله هواوی و ZTE از چین وارد می شوند و برندهای ال جی و سامسونگ نیز از کشور کره جنوبی خریداری می شود. وی درباره پیش بینی بازار موبایل و دستگاه های مخابراتی در سال ۹۴، گفت: در سال جاری تعرفه کالای دستگاه های مخابراتی تغییری نداشته است؛ همچنین از آنجا که این کالاها ۱۰۰ درصد وارداتی است، تابع ارز هستند و در بازار جهانی قیمت تولیدات دستگاه های مخابراتی شیب افزایشی ندارد؛ علاوه بر این از نظر شرایط داخلی در صورت حصول توافق سیاسی هسته ای میان ایران و کشورهای ۵+۱ احتمال کاهش نرخ ارز و دلار وجود دارد که در نهایت منجر به کاهش قیمت نهایی کالای وارداتی می شود.
کریمی اضافه کرد: در سال ۹۴ یک درصد افزایش ارزش افزوده از ۸ به ۹ روی کالای IT‌ نیز اعمال شده است. به این ترتیب تعرفه واردات گوشی تلفن همراه با احتساب ۶ درصد تعرفه گمرکی، ۹ درصد ارزش افزوده و سایر هزینه ها به حدود ۱۵ درصد می رسد. وی معتقد است: تعرفه فعلی واردات بالا است و باعث افزایش حجم قاچاق گوشی تلفن همراه به ۹۰ شده است؛ در حالی که در سال‌ های اول ورود موبایل به ایران که تعرفه واردات گوشی موبایل ۴ درصد بود قاچاق در این بازار وجود نداشت و در دولت احمدی نژاد که یکباره تعرفه واردات به ۶۰ درصد افزایش یافت سهم ۹۰ درصدی قاچاق از بازار گوشی تلفن همراه رقم خورد. بنابراین پیشنهاد کاهش تعرفه واردات به ۴ درصد و اخذ مالیات بر ارزش افزوده روی فاکتور فروش و از خریدار می تواند راه حلی برای بازار گوشی موبایل باشد. در صورت عدم تغییر در این تعرفه ها شرایط فعلی بازار تداوم خواهد یافت.کریمی تصریح کرد: علاوه بر این، در صورت حصول تفاهم سیاسی، بازار به سرعت و به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و رشد خواهد کرد. همچنان که هم اکنون بسیاری از فعالان بازار در حال آماده سازی مقدمات و برنامه ریزی برای ورود به شرایط پس از تحریم هستند تا از رقبای خود پیشی بگیرند.