انسان در نظم شکوفا می شود!
اغلب افرادی كه از اختلال خواب شكایت دارند، نمی‌توانند ماهیت آن را توضیح دهند یا فكر می‌كنند اصلاً مشكلی وجود ندارد. با داده‌های واقعی، این امكان وجود دارد كه روند كنشی را كه احتمالا موجب كاهش مشكل می‌شود ترسیم كرد.
● بی‌خوابی
یكی از رایج‌ترین انواع اختلال خواب، بی‌خوابی است. بی‌خوابی هرگونه ناتوانی از خوابیدن است. بی‌خوابی ممكن است به خواب نرفتن، ناتوانی از تداوم خواب، بیداری‌های دوره‌یی یا خواب سبك باشد، وضعیتی كه در آن شخص می‌تواند خواب خود را ادامه دهد و نسبت خواب مرحله ۱ در او زیاد و خواب مرحله ۴ كم است. پژوهش‌ها در مقیاس وسیع نشان می‌دهد كه ۱۴ درصد مردم احساس می‌كنند كه برای خوابیدن با نوعی مشكل مواجهند. این مطالعات نشان می‌دهد كه مشكلات مربوط به خواب مستقل از نژاد و طبقه اجتماعی و اقتصادی و ملیت فرد است. با وجود این، سن از شاخص‌های اصلی است. بیش از نیمی از افراد پیر بارها و بارها انواع مشكلات مربوط به خوابیدن را تجربه كرده‌اند.
● بی‌خوابی مربوط به دارو
بی‌خوابی معمولاً با استفاده از باریتورات‌ها درمان می‌شود. باربیتورات‌ها ابتدا مدت خواب را بالا می‌برند، ولی بتدریج میزان بیشتری از آن برای تداوم خواب مورد نیاز است. سرانجام اكثر افرادی كه باربیتورات مصرف می‌كنند دچار آشفتگی خواب می‌شوند. آنها معمولاً با كمك باربیتورات به خواب می‌روند ولی ماندن در حالت خواب برایشان دشوار است. دلیل روشن است. باربیتورات خواب REM را سركوب می‌كند. میزان زیاد باربیتورات نه تنها خواب REM بلكه خواب مراحل ۳ و ۴ را نیز مختل می‌كند. نداشتن خواب REM و خواب مرحله ۴ نقاهایی به وجود می‌آورد كه باید اصلاح شود. افرادی كه باربیتورات مصرف می‌كند بطور مداوم در حالت محرومیت از REM و خواب مرحله ۴ بسر می‌برند. بسیاری از جرقه‌های قشر مغز كه در افراد مصرف كننده باربیتورات دیده شده است به مثابه تلاش برای ورود به مرحله ۳ و ۴ یا خواب REM تعبیر شده‌اند.
تاثیرالكل برخواب شبیه تاثیر باربیتورات است. میزان كم الكل خواب REM را كاهش می‌دهد. مصرف مزمن الكل به كاهش شدید خواب REM و SWS منجر می‌شود. كنار گذاشتن مصرف الكل، بعد از مصرف مزمن آن، اغلب باعث توهم می‌شود. هذیان خماری ممكن است وقتی پیش آید كه خواب REM شكسته شود و موقعیت بیداری دست دهد. محرك‌های ضعیف مثل كافیین، قهوه، چای و بعضی نوشیدنی‌ها آشفتگی خفیفی در خواب ایجاد می‌كند. ۳ تا ۴ فنجان قهوه قبل از خواب باعث می‌شود خواب دیرتر به سراغ فرد بیاید، حالت بیداری طولانی و خواب سبك باشد. محرك‌های قوی مثل آمفتامین‌ها اثر عمیق‌تری دارند.
آنها نه تنها باعث می‌شوند زمان به خواب رفتن دیرتر شود بلكه خواب NREM و REM را نیز كاهش می‌دهند. ترك مصرف مزمن این مواد به اثر انعكاسیREM و كابوس منجر می‌شود. داروهای ضد افسردگی و بعضی مسكن‌ها نیز خواب REM را كاهش می‌دهند. در اینكه این داروها فایده دارند یا نه هنوز تردید وجود دارد.
● بی‌خوابی‌های بی‌ارتباط با داروها
وب و آگینو دو محقق هستند كه (۱۹۷۵) نشان می‌دهند پنج نوع بی‌خوابی بی‌ارتباط با دارو وجوددارد. موقعیتی، ملایم (خوش‌خیم)، نامنظم، غیرمتعارف (بی‌قاعده) و اختلالات ثانوی خواب.
بی‌خوابی‌های موقعیتی: این بی‌خوابی‌ها در واكنش به رویدادهای دنیای بیداری رخ می‌دهد، مثل هیجان ناشی از شغل جدید، عشق جدید، مرگ افراد مورد علاقه، احساس گناه یا شكست، گذشت زمان اغلب این نوع بی‌خوابی‌ها را حل می‌كند.
بی‌خوابی‌های ملایم (خوش خیم): در این مورد، فرد فكر می‌كند كم می‌خوابد، اگرچه الگوهای خواب او بهنجار است. شاید افراد در چنین حالتی به آن مقدار خوابی كه فكر می‌كنند، نیاز ندارند. چنین افرادی بایستی بدانند كه نه تنها در طول خواب بلكه در زمان‌بندی آن نیز تغییرات زیادی وجود دارد.
بی‌خوابی‌های نامنظم: این نوع بی‌خوابی ناشی از الگوهای نامنظم خواب است. وقتی رفتن به رختخواب و برخاستن از خواب در زمان‌های نامنظم صورت گیرد بعضی از نشانه‌های كنترل خواب حذف می‌شود. در نتیجه، شخص ممكن است برای به خواب رفتن دچار مشكل شود یا بخاطر زود برخاستن از خواب، به اندازه كافی نخوابد.
خواب بی‌قاعده: یك نوع بی‌قاعدگی خواب شامل حمله خواب در حالت بیداری این اختلالها مخربند ولی با درمانهای بالینی معالجه می‌شوند. نوع دوم، بروز رفتارهای بیدارگونه در خلال خواب است (خواب‌گردی، وحشت شبانه، كابوس) این اختلالات به سن وابسته است و با افزایش سن ناپدید می‌شود.
اختلالات ثانوی خواب: بعضی از آشفتگی‌های خواب بخاطر اختلال‌های دیگر رخ می‌دهد. پس درمان بایستی متوجه علت اصلی باشد. وقتی علت آسیب‌شناختی اصلی بهبود یابد، خواب به حالت طبیعی برمی‌گردد. برای مثال، شخصی كه بخاطر احساس گناه نمی‌تواند بخوابد بایستی با احساس گناه كنار بیاید تا بتواند خواب بهنجار داشته باشد.
خواب‌آلودگی: اگر زمان درازی بیدار مانده یا به اندازه كافی نخوابیده باشیم، اغلب دچار خواب‌آلودگی می‌شویم، برطبق نظر كلایتمن، پدربزرگ پژوهش‌های مربوط به خواب، یكی از بهترین شاخص‌های زمان به خواب رفتن؛ مدت زمانی است كه بیدار بوده‌ایم، زیرا بدن بین خواب و بیداری به شكلی كاملا منظم تغییر می‌كند. از آنجایی كه ریتم روزانه ما تا ۲۵ ساعت طول می‌كشد، بدن بسرعت با الگوی جدید سازگار می‌شود و ما دیرتر به رختخواب می‌رویم و زودتر برمی‌خیزیم. برای حفظ چرخه ۲۴ ساعته، بایستی با برخاستن در ساعت مشخص روز، آن را تنظیم كرد. وقتی این الگو به هم می‌خورد بدن الگوی جدیدی اتخاذ می‌كند كه باعث می‌شود هنگام غروب هشیارتر و هنگام صبح ناهشیارتر باشیم.
هشیاری در شب به خواب رفتن را خیلی مشكل می‌كند، بی‌حالی‌های صبح روز بعد از تعطیل كه بسیاری از مردم تجربه می‌كنند، ممكن است نتیجه آن باشد كه افراد بدن‌های خود را از انطباق با ۲۴ ساعت زندگی بیرون خلاص كرده‌اند، شب قبل از اولین روز هفته افراد در می‌یابند كه نمی‌توانند بخوابند. وقتی هم سرانجام می‌خوابند به اندازه كافی در خواب REM و خواب مرحله ۴ نمی‌مانند و در نتیجه چرخه هشیاری آنها با كار روزانه منطبق نمی‌شود.
بی‌نظمی زمان خوابیدن: افرادی كه در ساعت معینی به رختخواب نمی‌روند اغلب بی‌خوابی می‌كشند. دلیلش آن است كه انسان در نظم شكوفا می‌شود.
بدن ما تلاش می‌كند تا خود را با درخواستها و انتظارات، هماهنگ كند. اگر مدت زمان درازی بیدار بمانیم، بدن ما خود را با این حالت هماهنگ می‌كند. پس اگر یك شب زود به رختخواب برویم، در می‌یابیم كه بدن ما هنوز زیادی برانگیخته است. نتیجه آنكه تا وقتی بدن از فعالیت نیفتد، خواب به سراغمان نمی‌آید. بدن به ساعت‌های درونی پاسخ می‌دهد، بنابراین می‌توان با اتخاذ الگویی جدید از خواب و بیداری این ساعت‌ها را تنظیم كرد. بعضی از افراد می‌توانند به سرعت ریتم‌های خود را تنظیم كنند ولی برای بعضی این كار مشكل است. بیشتر محققان عقیده دارند بهترین راه ایجاد نظمی مناسب، اتخاذ مجموعه‌یی از برنامه‌هاست وقتی فرد برنامه نداشته باشد بدن نمی‌تواند نظم مداومی بگیرد. در نتیجه گاه دچار بدخوابی می‌شود.
چرت زدن: از آنجایی كه توانایی به خواب رفتن تا حد زیادی بمدت زمان سپری شده از آخرین خواب بستگی دارد، چرت نسبتا طولانی عصرانه ممكن است باعث به هم خوردن نظم خواب شود. افرادی كه تمایل دارند بعدازظهرها چرتی بزنند دچار بی‌خوابی می‌شوند، گاهی اوقات بدن این چرتها را بخشی از چرخه خواب تلقی می‌كند. از آنجایی كه طول زمان بیداری را مدت زمانی كه خوابیده‌ایم تعیین می‌كند افرادی كه غروب‌ها چرت می‌زنند، خیلی زود از خواب برمی‌خیزند جای تعجب نیست كه این افراد شب نتوانند بخوابند. بهترین راه درمان این مشكل، قطع چرت‌های غروب است. این كار خیلی مشكل است، زیرا افرادی كه به این چرتها عادت كرده‌اند، بطور غیرارادی در حال خواندن روزنامه یا كتاب یا تماشای تلویزیون به خواب می‌روند. الگوی چرت این است: زود به خواب رفتن و بلافاصله بیدار شدن، این چرتها همه را دچار بدخوابی نمی‌كند، بدن می‌تواند یاد بگیرد كه در چرخه خواب و بیداری روزانه با این چرتها كنار بیاید. این نشان می‌دهد كه الگوی خواب / بیداری را تا حدی می‌توان آموخت.
وقفه تنفسی: وقتی می‌توان فردی را مبتلا به وقفه تنفسی دانست كه در خلال شب ۳۰ بار یا بیشتر و هر بار به مدت ۱۰ ؤانیه دچار وقفه تنفسی شود. در بعضی موارد، اشخاص تا ۵۰۰ بار دچار این حالت می‌شوند. این مورد بسیار نادر اما خطرناك است، زیرا باعث كمبود شدید اكسیژن و بی‌نظمی‌های قلبی می‌شود. وقفه تنفسی یكی از علل شایع بی‌خوابی در بزرگسالان است ولی مطالعات برنامه‌ریزی شده آزمایشگاهی این نظر را تایید نكرده است. مشكل تنفسی اغلب باعث می‌شود فرد خواب جزء جزء شده را تجربه كند و از خواب بیدار شود. خواب‌آلودگی در طول روز نیز یكی از عوارض این مساله است. سازوكاری كه باعث این اختلال می‌شود هنوز معلوم نیست. این وضعیت با عمل جراحی و در نتیجه بالا بردن توانایی جذب هوا از بین می‌رود. مصرف الكل قبل از خواب وقفه تنفسی را در خلال خواب افزایش می‌دهد.
منبع : روزنامه اعتماد
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.