روشهای مختلف کاشت مرکبات

درختان مرکبات برای رسیدن به حداکثر رشد ، و تولید بیشترین و مرغوبترین محصول ، نیاز به دریافت نور کافی دارند . این امر ایجاب می‌کند که هنگام کاشت ، بین درختان مجاور فاصله بخصوصی ، که برای درختان مختلف متفاوت است و به اندازه آنها در حداکثر رشد بستگی دارد ، رعایت شود .

- روش‌های کاشت :

الف: نقشه باغ :

اگر همانطور که در بیشتر باغ‌های سنتی ایران به چشم می‌خورد ، درختان نزدیکتر از فاصله لازم کشت شوند هنگام باروری روی یکدیگر سایه می‌اندازند و میزان محصولشان پایین می‌آید . علاوه بر رعایت فاصله ، درختان باید روی ردیف‌های منظم شمالی جنوبی کشت گردند تا اولاً بتوانند از نور آفتاب بیشتری استفاده ببرند و ثانیاً امکان رفت و آمد کارگران و وسایل موتوری فراهم گردد . نسبت فواصل درختان روی ردیف‌ها به فواصل بین ردیف‌ها ،‌ روش‌های کاشت مختلفی را بوجود می‌آورد که از مهم‌ترین آنها می‌توان مربعی ، مستطیلی ، مثلثی و داربستی را نام برد .

روش مربعی

در روش مربعی ، فاصله درختان روی ردیف‌ها با فاصله بین ردیف‌ها برابر است ، بطوری که هر چهار درخت روی رئوس یک مربع ، قرار می گیرند و بنابراین در باغ ، علاوه بر ردیف‌های شمالی جنوبی ، ردیف‌های شرقی غربی نیز وجود خواهند داشت .

در این روش ، اگر فاصله مناسب در حین کاشت رعایت شده باشد ، درختان در حداکثر رشد قسمت اعظم سطح باغ را می‌پوشانند و بین آنها فاصله کمی برای عبور و مرور کارگران و ماشین‌آلات باقی می‌ماند . در این روش ، در صبح و بعد از ظهر ، درختان مجاور روی هم سایه می‌اندازند و به همین دلیل ، این روش هرچند برای نقاط گرمسیری که دارای نور بیشتر هستند قابل قبول است ، برای نقاط سردسیر شمالی که شدت نور کمتری دارند مناسب نیست .

روش مستطیلی

در روش مستطیلی فاصله درختان روی ردیف‌ها، از فاصله بین ردیف‌ها بیشتر است و به این دلیل با فرض تخصیص مساحتی مساوی با روش مربعی به هر دو درخت ( مثلاً 10× 4.9 متر، برابر 7×7 متر ) درختان ، در صبح و بعد از ظهر، سایه کمتری روی هم می‌اندازند و هر درخت از نور بیشتری بهره‌مند می‌گردد .

در این روش ، درختان در حداکثر رشد ، فواصل بین ردیف‌ها را پر می‌کنند ولی در روی ردیف‌ فاصله بیشتری برای درختان وجود خواهد داشت که عبور و مرور وسایل را در جهت شمالی جنوبی تسهیل می‌کند . این روش بویژه برای مناطق سردسیر مناسب است و توصیه می شود .

روش مثلثی و لوزی

در روش مثلثی که لوزی و شش گوش هم خوانده می‌شود هر سه درخت روی رئوس یک مثلث ( به طور معمول متساوی‌الاضلاع و گاهی متساوی‌الساقین ) که جهت قاعده آن شرقی غربی است ، و هر چهار درخت روی رئوس یک لوزی کشت می شوند . این روش از نظر سایه‌اندازی مانند روش مربعی است و تفاوتهای آن با روش مربعی این است که اولاً در این روش ردیف‌های شمالی - جنوبی وجود ندارد و ثانیاً با رعایت فواصل مساوی ، در این روش حدود 16% بیش ازa روش مربعی ، در واحد سطح، درخت کاشته می شود .

روش داربستی

در روش داربستی درختان ، به روش‌های ویژه‌ای پیرایش می‌شوند و توسط چند ردیف سیم فلزی که به پایه‌های متصل هستند ، نگاهداری می‌گردند . در این روش ، درختان فقط از یک سو روی ردیف قرار دارند و به طور معمول درختان هر ردیف ، در حداکثر رشد، فواصل بین خود را پر می‌سازند . چون گیاهان ، در این روش‌ تنها «دو بعد» دارند . به بادهای عمود بر جهت ردیف حساسند و به این دلیل در مناطقی که دارای بادهای شدید و منظم هستند ، راستای ردیف باید حتماً همسوی باد باشد تا یک سوی ردیف‌ در تمام طول صبح و پیش از ظهر ، سوی دیگر در تمام طول بعد از ظهر و عصر از نور آفتاب بهره‌مند گردد .