برداشت نادرست از تمدید تحریمها
ساعت24- تمدید قانون تحریم امریکا که در مجلس نمایندگان و سنای امریکا با رای بسیار بالایی هم به تصویب رسیده است و سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز از امضای این مصوبه توسط رئیس جمهوری امریکا در آینده نزدیک خبر داده، طبیعی است ابهامات و سوالات بسیار زیادی را در خصوص پایبندی امریکا به تعهدات خود در برجام ایجاد کرده است.
١- یکی از فرضهای اصلی که در مذاکرات مربوط به لغو تحریمها مورد موافقت جمهوری اسلامی قرار گرفته بود این اصل بود که در این مرحله از توافقها، قوانین تحریم امریکا که توسط کنگره امریکا وضع شدهاند، به علت همراهی نکردن و مخالفت کنگره نمیتوانند لغو شوند و از اینرو دولت امریکا با استفاده از اختیارات قانونی رئیس جمهوری به توقف و تعلیق اجرای قوانین تحریم مبادرت میورزد. لغو این قوانین همزمان با تصویب پروتکل الحاقی توسط مجلس ایران در سال هشتم اجرای برجام یا زودتر از آن در صورتیکه آژانس بینالمللی ماهیت صلحآمیز کامل برنامه هستهای را تأیید کند صورت میگیرد. تا آن زمان قوانین تحریم ثانویه امریکا وجود دارد اما اجرا نمیشود. این در حالی است که قوانین تحریمی اتحادیه اروپا همگی به طور مستقیم لغو میشوند.
٢- امریکا طی سالهای گذشته قوانین متعددی در تحریم ایران به تصویب رسانده است که از اعتبار حقوقی برخوردارند و لغو هم نشدهاند. مهمترین قوانین و مبانی حقوقی تحریم امریکا عبارتند از:
الف- قانون ایفکا، ب-سیسادا، ج- مفاد سند بودجه دفاعی و د- ایسا
در این میان و از میان این قوانین متعدد مهلت زمانی قانون تحریمی ایسا در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶ به پایان میرسد که مجلس و سنای امریکا مبادرت به تمدید آن قانون کردهاند. حتی اگر این قانون تمدید نشود قوانین تحریمی متعدد دیگر به اضافه دستورات اجرایی متعددی که در حوزههای متنوعی به تصویب رسیدهاند، امکان اعمال تحریم در همان حوزههای قانون ایسا را که حوزههای نفت و پتروشیمی پوشش میدهند به رئیس جمهوری امریکا میدهد. یکی از خواستههای ایران در جریان طول مذاکرات این بود که امریکا صریحاً با توجه به سررسید مهلت قانونی ایسا در سال ۲۰۱۶ در قالب برجام تعهد بدهد کاری را که در این 20سال به طور مکرر انجام داده است، انجام ندهد و این قانون را تمدید نکند. در برابر، نمایندگان امریکا اعلام میکردند که آنها با عدم تمدید این قانون مخالف نیستند و ضرورتی هم برای تمدید این قانون حس نمیکنند ولی چون تصمیم تمدید باید توسط مجلسین امریکا صورت بگیرد آنها بهعنوان نماینده دولت نمیتوانند از طرف این دو مجلس تعهدی در برجام بدهند ولی تمام تلاش خود را خواهند کرد که این قانون تمدید نشود. هیأت مذاکرهکننده امریکا در عین حال تأکید داشتند که دولت امریکا متعهد است در هر شرایطی (حتی در صورت تمدید ISA) اجرای مفاد تحریم این قانون را بر اساس مفاد برجام متوقف کند.
٤- اینکه آیا دولت امریکا تلاش کافی خود را برای جلوگیری از تمدید این قانون انجام داده است یا نه، نیاز به بحث جداگانهای دارد اما یکی از موانعی که در خصوص این بحث در امریکا پدیدار شد تلاش مخالفان برجام برای اصلاح این قانون و درج برخی از تحریمهای جدید در این قانون فراتر از مفاد فعلی آن بود. اصلاحیههای زیادی به این قانون توسط برخی از نمایندگان مخالف برجام داده شد. اگر هر یک از این اصلاحیهها رأی میآورد بر اساس مفاد برجام، به اعتبار وضع تحریمهای جدید، نقض صریح برجام محسوب میشد. با مذاکرات طولانی میان نمایندگان مجلسین از دو حزب، نهایتاً توافق شد که اصلاحیهها همه به کنار گذاشته شوند و فقط اصل تمدید قانون به تصویب برسد.
٥- همانطور که تأکید شد کشورمان در خصوص واکنش مناسب به این اقدام، بررسیهای لازم را در دستور کار دارد ولی بعضی از رسانهها به نادرستی تمدید این قانون را به طور اتوماتیک به معنای برگشتن تحریمها معنا کردهاند. این تفسیر قطعاً ناصحیح است. درست است که در صورت امضای مصوبه مجلسین توسط رئیس جمهوری، این قانون اعتبار قانونی خواهد داشت، اما برگرداندن تحریمهای مندرج در ISA نیاز به تصمیم مستقل و جداگانهای توسط دولت دارد که چنین تصمیمی اگر اتخاذ شود بیشک نقض برجام خواهد بود.
٦- این به این دلیل است که برجام حتی با در نظر گرفتن فرض احتمال تمدید قانون تحریمی ISA، اجرای این قانون را در ذیل شش بند در قالب ضمیمه دوم برجام به شرح ذیل متوقف کرده است:
الف- در بخش لغو تحریم بیمهها در صفحه ٩ از ضمیمه برجام در ذیل بند ١-٢-٤، دولت امریکا موظف شده است اجرای مفاد مندرج در بخش (آ)٥ از بند ٧ قانون ISA را متوقف کند.
ب- در بخش مربوط به توقف تحریمهای نفت و انرژی در صفحه ١٠ در ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ١-٣-٤، دولت امریکا موظف شده است اجرای مفاد بخش(آ) ٥ بند هفتم از قانون ایسا را متوقف کند.
ج- در بخش مربوط به توقف تحریمهای نفت و پتروشیمی در صفحه ١٠ ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ٢-٣-٤، دولت امریکا متعهد شده است اجرای بخش ها (١)(آ)٥ تا (٢) و بخش های (٤) تا (٨) از قانون ایسا را متوقف کند.
د- در بخش مربوط به توقف تحریمهای امریکا در حوزه نفت و انرژی در صفحه ١٠ ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ٤-٣-٤، دولت امریکا متعهد شده است که اجرای بخش (٣)(آ)٥ از قانون ایسا را متوقف کند.
هـ-در بخش مربوط به نهادهای تحت تحریم در صفحه ١٢ از ضمیمه دوم برجام در ذیل بند ١-٨-٤ در متن برجام، دولت امریکا موظف شده است تحریم نهادهای مشخص شده تحت تحریم بر اساس این قانون را متوقف کند.
و- در بخش مربوط به فعالیت های مرتبط با اشاعه سلاح های هستهای ذیل بخش ٩-٤ در صفحه ١٢ ضمیمه دوم برجام، امریکا موظف شده است که اجرای تحریمهای مرتبط با تولید و حمل و نقل اورانیوم و استخراج معدن اورانیوم مندرج در بخش (٢)(ب)٥ از ایسا را متوقف کند.
٧- همان طور که ملاحظه میفرمایید برجام به طور مشخص اجرای تمامی بندهای اصلی و مرتبط مندرج در قانون ایسا را متوقف کرده است. همانطور که اجرای تحریمهای مندرج در قانون ایسا با وجود اعتبار آن در یک سال گذشته با اجرای برجام متوقف شده است به همین صورت در سالهای آتی هم با وجود برجام، حتی با تمدید آن قانون، اجرای مفاد آن باید متوقف بماند. اگر این گونه نبود اصلاً امکان سرمایهگذاری در صنعت نفت ایران در دوره پسابرجام وجود نمیداشت.
٨- بر اساس اصول اساسی حقوق بینالملل، تمدید این قانون به هیچ وجه تغییری در محتوای تعهدات امریکا بر اساس برجام مبنی بر توقف اجرای مفاد این قانون ایجاد نمیکند. اگر دولت امریکا بخواهد حتی از یکی از مفاد تعهدات خود در برجام تخطی کند و مفاد مندرج در «ایسا» را که به اعمال تحریم در حوزه نفت، انرژی و پتروشیمی مربوط میشود به اجرا بگذارد و بدین وسیله شرکتهای خارجی را از سرمایهگذاری در صنایع نفت و انرژی و پتروشیمی ایران بازدارد، بدون هیچ تردیدی مفاد تعهدات خود را نقض کرده است.
٩- تأکید میکند که آنچه این یادداشت در پی توضیح آن بر آمد این است که صرف تمدید این قانون به معنای برگرداندن خودکار تحریمهای امریکا نخواهد بود، بلکه این امر به تصمیم جداگانهای نیازمند است. اتخاذ چنین تصمیم جداگانهای برای اجرای تحریمهای این قانون، بدون هیچگونه تردیدی نقض صریح برجام است.
ایران
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.