100 مساله ایران در سال1396

ناامیدی ازآینده پنجمین مساله ایرانیان

ساعت 24-از 10 مساله و معضل ایران در سال 1396 که از سوی نهادهای گوناگون استحصال شده است 3مساله به امور اجتماعی اختصاص دارد که فساد سیستمی ،ناامیدی در باره آینده و فقدان یاکمبود اعتماد عمومی از جمله آنها به حساب می آیند و براساس گزارش حاضر ناامیدی در باره آینده پنجمین مساله ایرانیان است.این مسائل و سناریوهای پیش روی ایران در سال آینده با انجام پژوهش «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مشخص شدند. بر این اساس، سه مسئله «ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی»، «بحران تامین آب» و «بیکاری» در صدر مسائل اصلی و سناریوهای پیش روی ایران در سال 1396 قرار گرفته اند.

در این پژوهش که از مهرماه سال ۱۳۹۵ و با حمایت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری آغاز شد، مسائل ایران در سال ۱۳۹۶ با بهره‌گیری از هفت مسیر شناسایی و با نظر خبرگان اولویت‌بندی شد. در نهایت ۱۰۰ مسئله ایران به ترتیب اولویت به شرح زیر اعلام شده است:

1. ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی
2. بحران تامین آب
3. بیکاری
4. فساد سیستمی
5. ناامیدی درباره آینده
6. سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی
7. بحران ریزگردها
8. پیامدهای بحران آب
9. فقر و نابرابری
10. رکود / رونق اقتصادی
11. بی‌تفاوتی اجتماعی
12. سرمایه‌گذاری اقتصادی داخلی و خارجی
13. ناکارایی‌های نظام قضایی
14. اخلاق عمومی
15. بحران آلودگی هوا
16. امنیت روانی و اجتماعی
17. انتخابات ۱۳۹۶
18. اختلاف نظرهای کلان حاکمیتی
19. حقوق اساسی و شهروندی
20. کارکردهای اجتماعی فضای مجازی
21. بحران بانک‌ها
22. قضاوت افکار عمومی درباره عملکرد حاکمیت
23. پایداری برجام
24. نزاع‌های سیاسی جریان‌های قدرت
25. مسائل صداوسیما
26. قاچاق و فربگی اقتصاد زیرزمینی
27. تخریب تنوع زیستی، مسائل جنگل‌ها و گونه‌های زیستی جانوری
28. امنیت نرم
29. مسائل سلامت روان
30. بی‌توجهی به پایداری زیست‌محیطی
31. تخریب منابع خاک
32. مشکلات سلامت ناشی از آلودگی‌های گوناگون
33. نزاع‌های آب بر سر انتقال آب در داخل ایران و با کشورهای همسایه
34. اختلافات درون‌حاکمیتی درباره مسائل فرهنگ
35. فساد و تقلب علمی
36. پیامدهای تغییرات اقلیمی برای ایران
37. سوء مصرف مواد
38. ضرورت بهره‌وری انرژی و توجه به انرژی‌های نو
39. آلودگی‌های آب
40. چالش‌های نظام سلامت
41. امنیت نظامی
42. کالایی‌شدن علم و به‌محاق رفتن عدالت آموزشی
43. تحولات اجتماعی آموزش عالی
44. بازار جهانی انرژی
45. تمرکزگرایی در تهران
46. تعدد نهادهای سیاست‌گذار و مجری در حوزه علم، دانش و آموزش
47. قطبی‌شدگی جامعه
48. طرح تحول سلامت
49. ناکارآمدی مدیریت بازیافت و مسائل ناشی از انبوه زباله‌ها
50. مشکلات سلامت ناشی از سبک زندگی جدید
51. سیاست‌های خصوصی‌‏سازی و پیامدهای آن
52. چالش‌های توسعه گردشگری
53. چالش‌های مراجعان سلامت و بیماران
54. حاشیه‌نشینی شهری
55. برنامه ششم توسعه
56. مسائل دارو
57. تورم
58. مسائل ازدواج
59. بحران کنش جمعی در حوزه محیط‌زیست
60. مسائل معلمان
61. بحران‏ اداره کلان‏شهرها
62. سیاست خارجی دولت ایالات متحده امریکا
63. بودجه دولت
64. مرکزگریزی از الگوهای هنجاری رسمی
65. پر رنگ شدن اقتصاد فرهنگ
66. چالش‌های رابطه علمی ایران با جهان
67. ضرورت توسعه نوآوری و فعالیت‌های دانش‌بنیان
68. حجم بالای بدهی‌های دولت
69. حرکت به سمت پیری جمعیت
70. مسائل دانش‌آموزان
71. فقدان سواد رسانه‌ای
72. تقابل ایران و عربستان سعودی
73. بحران صندوق‌های بازنشستگی
74. اعتراض‌ها
75. چالش‌های قومی
76. نزاع‌های هویتی
77. تغییر الگوی خانواده
78. رکود مسکن
79. تغییر الگوی بیماری و شیوع بیماری‌های مزمن
80. گسترش افشاگری و درز اطلاعات
81. مشکلات زیرساختی ناوگان حمل و نقل
82. مناقشات حقوق زنان
83. گسترش ریسک‌پذیری جنسی
84. نقش‌آفرینی منطقه‌ای روسیه
85. تحولات دینداری ایرانیان
86. مسائل نسلی
87. توسعه انفجاری بازار فناوری اطلاعات
88. مخاطرات امنیتی گروه‌های تکفیری
89. تغییر ترجیحات مردم در حوزه سلامت
90. جایگاه مرجعیت دینی
91. مسائل دانشگاه آزاد
92. مسائل شبکه‌های ماهواره‌ای
93. سهم کشاورزی در رشد تولید ناخالص داخلی
94. ضرورت نوسازی شهری
95. برملاشدن مشکلات ساختاری آموزش عالی برای افکار عمومی
96. تحولات مناطق کردنشین کشورهای منطقه
97. بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات
98. سرنوشت سوریه
99. تقابل کسب‌وکارهای نوپا و سنتی
100. گسترش اختلافات میان‌فرهنگی در سطح جهانی

با مشخص شدن امتیاز متغیرها، ۱۵ مسئله که دارای همزمان اهمیت و عدم قطعیت بالای ۵۰ از ۱۰۰ بودند برای سناریوسازی انتخاب شدند. این ۱۵ متغیر در قالب سه «عدم قطعیت کلیدی» دسته‌بندی شدند و پس از مشخص کردن حالت‏های آنها با تشکیل پنل خبرگان و کمک گرفتن از نرم‌افزار سناریو ویزارد در نهایت سناریوهای پیش روی ایران در سال ۱۳۹۶ بدست آمد.