پتروشیمی خلیج فارس یک غول با ترکیب عجیب سهامداران شده است
غول‌هایی که صنعت پتروشیمی را تسخیر کرده‌اند
ساعت ۲۴- غول‌های پتروشیمی ایران سالانه ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار از تولیدات خود را صادر می‌کنند و با این فعالیت، صنایع پایین‌دستی استفاده‌کننده از محصولات آنها با دردسر تامین مواد اولیه مواجه شده‌اند. این مجادله میان غول‌های پتروشیمی و صدها تولیدکننده پایین‌درستی تا امروز همواره به نفع غول‌ها تمام شده است. چرا؟
به تازگی اما از طرف سازمان خصوصی‌سازی گزارشی انتشار یافته است که ابعاد گوناگون انحصار در صنعت پتروشیمی را کالبدشکافی کرده و توصیه می‌کند برای اینکه این صنعت روند فزاینده رشد در بازار رقابتی را تجربه کند باید خصوصی‌سازی‌های انجام شده در کانون توجه دوباره قرار گیرند.
شرایط امروز پتروشیمی
یک صنعت مهم دیگر ایران که به بزرگ‌ترین صنعت کشور تبدیل شده است، صنعت پتروشیمی است. این صنعت به بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات صنعتی با رشد سالانه ۱۵.۴ درصد تبدیل شده است. شرکت‌های پتروشیمی سالانه دارای روند نزدیک به ۳۵ درصد هستند که عملا موفق‌ترین شرکت‌های بورسی هستند.
«صنایع پتروشیمی خلیج فارس»، «سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری»، شرکت «سرمایه‌گذاری غدیر» و «سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین» چهار شرکت اصلی و هولدینگ موثر در صنعت پتروشیمی هستند که در این مجموعه صندوق بازنشستگی کشوری در عمل یک شرکت دولتی و بقیه خصوصی هستند صندوق نفت (شرکت تابان فردا) نیز علی‌رغم شخصیت حقوقی مستقل، لکن زیرمجموعه صندوق بازنشستگی نفت و عملا زیرمجموعه وزارت نفت و دولت قلمداد شده است. البته برخی شرکت‌های خصوصی نیز در این صنعت وجود دارند که سهم ایشان بسیار ناچیز است.
مهم‌ترین بازیگر صنعت پتروشیمی شرکت «صنایع پتروشیمی خلیج فارس» است. این شرکت در سال‌های متوالی بر اساس رتبه‌بندی سازمان مدیریت صنعتی به عنوان بزرگ‌ترین شرکت ایران انتخاب شده است. ترکیب سهامداران این شرکت سهام عدالت ۴ درصد و شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران ۲۰ درصد است. همچنین شرکت تابان فردا (صنعت نفت) نیز نزدیک به ۹ درصد سهام خلیج فارس را دراختیار دارد. همان‌گونه که پیش‌تر بیان شد، عملا دولت با استفاده از مجموعه‌های مختلف فوق کنترل‌کننده اصلی شرکت هولدینگ خلیج فارس است. البته ذکر این نکته ضروری است که این هولدینگ ثبات‌دهنده به صنعت پتروشیمی در سالیان اخیر بوده است، لکن در عمل می‌توان اظهار کرد به دلیل عدم بسترسازی مناسب خصوصی‌سازی در این شرکت و به تبع زیرمجموعه آن، خصوصی‌سازی به صورت صحیح در آن اتفاق نیفتاده است.
به گزارش ساعت ۲۴، دومین بازیگر اصلی صنعت مشابه بخش مخابرات، نیروهای نظامی و انتظامی هستند که از طریق سرمایه‌گذاری غدیر و «گروه گسترش نفت و گاز پارسیان» بر بازار تسلط دارند. این مجموعه عملا به صورت مستقیم و غیرمستقیم مالک پتروشیمی‌های اصلی و بزرگ صنعت مانند پتروشیمی پارس، پتروشیمی مارون و پتروشیمی زاگرس هستند. بازیگر مهم دیگر این صنعت نیز زیرمجموعه‌های تامین اجتماعی است که از طریق «پتروشیمی تامین» و زیرمجموعه در ۱۵ شرکت پتروشیمی (از ۵۰ شرکت) سرمایه‌گذاری کرده است. بازیگر نهایی صندوق بازنشستگی کشوری است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق سرمایه‌گذاری خود در ۱۱ شرکت پتروشیمی سهامدار اصلی است.
در عمل صنعت پتروشیمی در اختیار چهار بازیگر است. اگر به تفکیک کالای تولیدی مطالعه انجام شود مشاهده می‌شود که میزان انحصار به مراتب بالاتر است. برای مثال «گسترش نفع و گاز پارسیان» بزرگ‌ترین سهامدار شرکت‌های اوره و آمونیاک مانند پردیس، شیراز، خراسان و کرمانشاه است و در عمل کنترل این بخش بازار را به طور کامل دراختیار دارد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.